اهمیت استفاده از توکسین بایندر یا جاذب های سموم در خوراک دام و طیور

توکسین بایندر دامی، افزودنی های حیاتی در خوراک دام، طیور و آبزیان هستند که برای کاهش اثرات نامطلوب مایکوتوکسین ها استفاده می شوند. این جاذب سموم یا مایکوتوکسین‌ها، می‌توانند در محصولات حیوانی مانند شیر، گوشت، تخم‌مرغ انباشته شوند و سلامت انسان را به خطر بیندازند. افزایش تمایل و تقاضا برای فرمولاسیون خوراک با کیفیت بالا برای بهینه سازی سلامت و عملکرد حیوانات، در حال رشد است. به گزارش سایت GMI، اندازه بازار تاکسین بایندرها در سال 2023 حدود 4.2 میلیارد دلار ارزش گذاری شد و پیش بینی می شود که نرخ رشد مرکب سالانه آن، بین سال های 2024 و 2032 بیش از 5.3٪ ثبت شود. در این مقاله، به بررسی اثرات توکسین بایندر ها در خوراک دام و طیور می پردازیم.

همچنین بخوانید:

♣ مایکوتوکسین چیست و چه اثراتی بر روی دام و طیور دارد؟

♣ باکتری سالمونلا و روش های کنترل عفونت آن در خوراک دام و طیور

توکسین بایندر چیست؟

توکسین بایندر مایکوتوکسین، یا جاذب سموم (toxin binder) در خوراک دام و طیور، یک افزودنی است که برای خنثی کردن یا کاهش اثرات مایکوتوکسین ها، استفاده می شود. این سموم مانند آفلاتوکسین ها، اکراتوکسین ها، فومونیزین ها، آسپرژیلوس، فوزاریوم و پنی سیلیوم که ترکیبات سمی تولید شده توسط کپک های خاصی هستند، می توانند مواد غذایی مانند غلات را آلوده کنند و خطرات جدی برای سلامتی حیوانات ایجاد کند که منجر به کاهش رشد، عملکرد سیستم ایمنی بدن و حتی مرگ (در موارد شدید) می شود.

مزایای توکسین بایندرها در خوراک دام و طیور چیست؟

استفاده از جاذب های سموم در خوراک دامی و طیور، فواید بسیاری برای این حیوانات اهلی به ارمغان می آورد. برخی از این مزایا و خواص به شرح زیر است:

• ایمنی و کیفیت خوراک را بهبود می بخشد.
• سلامت و عملکرد حیوانات را افزایش می دهد.
• خطرات زیان اقتصادی ناشی از خوراک آلوده را کاهش می دهد.
• به رعایت استانداردهای ایمنی مواد غذایی برای محصولات حیوانی (به عنوان مثال، گوشت، شیر، تخم مرغ) کمک می کند.
• بایندرهای سمی جزء حیاتی مدیریت مدرن دام و طیور به ویژه در مناطق مستعد آلودگی به مایکوتوکسین در خوراک هستند.

توکسین بایندر ها چگونه کار می کند؟

بایندرهای سمی با جذب (پیوند) مایکوتوکسین ها در دستگاه گوارش حیوانات عمل می کنند و از جذب آنها در جریان خون جلوگیری می کنند. برخی از بایندرهای سمی، مایکوتوکسین ها را از نظر شیمیایی غیرفعال می کنند و آنها را بی ضرر می کنند. با خنثی کردن مایکوتوکسین ها، باندهای سمی از کبد، کلیه ها و سیستم ایمنی حیوان در برابر آسیب محافظت می کنند.

انواع توکسین بایندرها:

• بایندرهای بر پایه خاک رس: شامل بنتونیت، زئولیت و مونتموریلونیت است که در اتصال مایکوتوکسین های خاص مانند آفلاتوکسین ها موثر هستند.
• بایندرهای بر پایه مخمر: مشتق شده از دیواره سلولی مخمر (به عنوان مثال، بتا گلوکان و مانان-الیگوساکارید)، طیف وسیع تری از مایکوتوکسین ها را هدف قرار می دهند.
• بایندرهای آلی: ترکیباتی مانند آنزیم ها و اسیدهای آلی که مایکوتوکسین ها را تجزیه یا سم زدایی می کنند.
• زغال فعال: این ترکیب، جهت جذب سم عمومی از خوراک دام و طیور بکار می رود.

تفاوت های توکسین بایندر طبیعی و مصنوعی چیست؟

جاذب های سمی طبیعی، از موادی مانند خاک رس و دیواره سلولی مخمر به دست می آیند و با جذب سموم از طریق فعل و انفعالات فیزیکی یا شیمیایی کار می کنند. آنها مقرون به صرفه، ایمن و فراوان هستند؛ اما ممکن است همه مایکوتوکسین ها را به طور موثر هدف قرار ندهند و در صورت استفاده بیش از حد می توانند مواد مغذی را به هم متصل کنند. بایندرهای سمی مصنوعی،  از مواد مهندسی شده مانند خاک رس و پلیمرهای اصلاحی ساخته می شوند، ویژگی و کارایی بیشتری را ارائه می دهند و طیف وسیع تری از سموم را با حداقل اتصال مواد مغذی هدف قرار می دهند. با این حال، آنها گران تر هستند و ممکن است نیاز به فرمولاسیون مناسب داشته باشند. انتخاب بین آنها به انواع سموم، اثربخشی و ملاحظات هزینه بستگی دارد.

توکسین بایندر خوب چه خصوصیاتی دارد؟

یک جاذب سموم خوب برای خوراک دام و طیور، باید به طور موثر طیف وسیعی از مایکوتوکسین ها را بدون تداخل با ارزش غذایی یا خوش طعم بودن خوراک پیوند دهد. باید کارایی اتصال بالایی در سطوح مختلف pH داشته باشد تا از عملکرد در سراسر دستگاه گوارش اطمینان حاصل شود. توکسین بایندر باید برای حیوانات ایمن و غیر سمی باشد. باید با سایر افزودنی های خوراک سازگار باشد و بر جذب مواد مغذی تأثیر منفی نداشته باشد. علاوه بر این، باید در طول ذخیره‌سازی پایدار، مقرون‌به‌صرفه و متناسب با هدف قرار دادن مایکوتوکسین‌های خاص رایج در خوراک، مانند آفلاتوکسین‌ها، زئارالنون، ​​یا فومونیزین‌ها باشد.

روش و میزان مصرف توکسین بایندر در خوراک دام و طیور

افزودن توکسین بایندرها به خوراک دام و طیور، گامی حیاتی برای کاهش اثرات نامطلوب ترکیبات سمی تولید شده توسط کپک های خاص در مواد تشکیل دهنده خوراک هستند. پس از انتخاب نوع مناسب جاذب سموم، میزان دوز مصرفی توکسین بایندر، به نوع و سطح مایکوتوکسین ها در خوراک، گونه و سن دام یا طیور دارد. به طور کلی بر اساس شدت آلودگی، میزان مصرف جاذب سموم به خوراک دام و طیور به اندازه 0.1-1.0٪ از وزن کل خوراک است. نحوه مخلوط کردن جاذب سموم در خوراک خشک،  اضافه کردن تدریجی و یکنواخت آن در طول فرآیند فرمولاسیون خوراک، است. برای خوراک مرطوب یا سیلوها، باید اطمینان حاصل کرد که بایندر، با محتوای رطوبت سازگار است تا کارایی آن حفظ شود.

در کدام صنایع از توکسین بایندر استفاده می شود؟

آبزی پروری، گوزن، اسب، حیوانات خانگی، طیور، نشخوارکنندگان و خوک برای دستیابی به سلامت مطلوب، به عرضه مداوم خوراک غنی از مواد مغذی متکی هستند. بایندرهای سمی افزوده شده به خوراک دام، منبع بسیار خوبی از مواد مغذی و امنیت سلامتی هستند. غذای آلوده آبزیان، می تواند منجر به کاهش مصرف خوراک، سرکوب سیستم ایمنی، آسیب اندام ها و مشکلات تولید مثل شود. همه این مسائل می تواند منجر به کیفیت پایین تر محصول نهایی، از جمله میگو یا فیله ماهی برای مصرف انسان شود.

کلام آخر:

افزایش تقاضا برای تغذیه دام با کیفیت بالا برای حمایت از تولید دام و آبزی پروری، نیاز به توکسین بایندر دامی موثر را تشدید می کند. علاوه بر این، تغییر به سمت قالب‌های خوراک پلت‌شده برای بهبود بازده خوراک و جابجایی، استفاده از بایندر را افزایش می‌دهد. افزایش آگاهی مصرف‌کننده در مورد اهمیت رفاه حیوانات و شیوه‌های کشاورزی پایدار نیز بر رشد بازار تأثیر می‌گذارد که منجر به تلاش و جستجو برای گزینه‌های جاذب سموم طبیعی و سازگار با محیط‌زیست می‌شود. علاوه بر این، تلاش‌های تحقیق و توسعه مداوم با هدف افزایش کارایی بایندر به گسترش و نوآوری بازار کمک می‌کند.