مزایا و کاربردهای میعانات گازی (کاندنسیت)

میعانات گازی یا کاندسیت چیست؟ این ماده، اغلب به عنوان قهرمان گمنام صنعت انرژی در نظر گرفته می شود. زیرا نقش مهمی در استخراج و فرآورس مایعات گاز طبیعی (NGLs) ایفا می کند. یکی از دلایل اهمیت آن، این است که به عنوان پایه و اساس مجموعه گسترده ای از هیدروکربن های ارزشمند عمل می کند. این امر، کاندنسیت را به یک جزء ضروری در دنیای تولید انرژی تبدیل می کند. میعانات گازی، هم از منظر زیست محیطی و هم از منظر اقتصادی،  بسیار حائز اهمیت است و کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد. در این مقاله، به بررسی هیدروکربن سبک کاندنسیت می پردازیم و سپس محصول سولفورین برای گوگردزدایی از میعانات گازی، معرفی می شود.

میعانات گازی چیست؟

میعانات گاز طبیعی، کاندنسیت یا “condensate”، هیدروکربن های مایعی هستند که همراه با گاز طبیعی از مخازن زیرزمینی تولید می شوند. هنگامی که گاز طبیعی استخراج می شود، اغلب حاوی مخلوطی از متان (جزء اصلی گاز طبیعی) همراه با هیدروکربن های سنگین تر مانند اتان، پروپان، بوتان و پنتان است. این هیدروکربن‌های سنگین‌تر به دلیل فشار و دمای بالا به صورت گازی در زیر زمین هستند، اما با رساندن گاز به سطح و کاهش فشار، متراکم می‌شوند و به حالت مایع تبدیل می‌شوند. میعانات گاز طبیعی، معمولاً از مخلوطی از این هیدروکربن‌های سنگین‌تر تشکیل شده‌اند و بسته به مخزن خاصی که از آن تولید می‌شوند، از نظر ترکیب متفاوت هستند. رنگ آنها اغلب شفاف یا کمی مایل به زرد است و در مقایسه با نفت خام چگالی کمتری دارند.

اهمیت اقتصادی و مزایای میعانات گازی

تفاوت مایعات گازی و میعانات گازی

مایعات گازی (Gas Liquids) و میعانات گازی (Gas Condensates) اغلب به طور اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما واقعاً دو مفهوم متفاوتی را نشان می‌دهند. مایعات گازی به مخلوطی از هیدروکربن‌ها اشاره دارد که در فشار بالا و دمای پایین از گازهای طبیعی یا گازهای صنعتی جدا شده‌اند. این هیدروکربن‌ها از جمله اتان، پروپان، بوتان، و پنتان می‌باشند. در حالیکه میعانات گازی به مایعاتی اشاره دارند که در نتیجه‌ی فرآیند کاندنساسیون گازهای طبیعی یا گازهای صنعتی تولید می‌شوند. مایعات گازی همچون میعانات، معمولاً در تولید و تجارت مواد شیمیایی و پتروشیمیایی بکار می‌روند.

تفاوت نفتا و میعانات گازی

نفتا و میعانات گازی، دو ماده مختلف با منشأ، ترکیب شیمیایی، و کاربردهای متفاوت هستند. نفتا، به عنوان یک محصول جانبی در  پالایشگاه‌ها و واحدهای پالایش نفت تولید می‌شود و از ترکیبات مختلف هیدروکربن‌ها با وزن مولکولی متوسط ​​تشکیل شده است؛ در حالی که کاندنسیت شامل هیدروکربن‌های سبک‌تر از نفتا هستند که از مخازن زیرزمینی گاز طبیعی استخراج می‌شود.

کاربردهای کاندنسیت

میعانات گازی، به عنوان یکی از محصولات اصلی صنعت نفت و گاز، در بسیاری از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از موارد مصرف مهم میعانات گازی عبارتند از:

• تولید سوخت:

کاندنسیت، به عنوان مواد اولیه برای تولید سوخت‌های مختلف مانند بنزین، دیزل، جت فول، و نفت خام استفاده می‌شوند. این سوخت‌ها برای حمل و نقل، تولید انرژی، و استفاده در صنایع مختلف استفاده می‌شوند.

• صنایع پتروشیمی:

این میعانات عنوان مواد اولیه برای تولید محصولات پتروشیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تبدیل میعانات گازی به محصول از طریق فرآیندهای پتروشیمی، به تولید پلاستیک‌ها، رزین‌ها، صابون‌ها، لاستیک‌ها، و محصولات دیگر منجر می شود.

• گرمایش و سوخت:

یکی از کاربردهای کاندنسیت، برای گرمایش خانه‌ها، ساختمان‌ها، و صنایع استفاده می‌شوند. آنها به عنوان سوخت در دستگاه‌های گرمایشی و آبگرمکن‌ها به کار می‌روند.

• صنایع تبدیلی و تکمیلی:

این میعانات به عنوان مواد اولیه در بسیاری از صنایع تبدیلی و تکمیلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله این صنایع می‌توان به تولید لوازم خانگی، لوازم الکتریکی، و محصولات الکترونیکی اشاره کرد.

• استفاده در صنایع نساجی و رنگرزی:

برخی از این میعانات به عنوان حلال در فرآیندهای رنگرزی و نساجی استفاده می‌شوند.

• مواد مختلف در کاربردهای خانگی:

از این هیدروکربن در تهیه مواد شوینده، اسپری‌های ضدعفونی‌کننده، و مواد بهداشتی نیز استفاده می‌شوند.

• تولید انرژی:

برخی از انواع کاندنسیت، به عنوان سوخت در دستگاه‌های تولید انرژی مانند توربین‌های گازی و موتورهای احتراق داخلی استفاده می‌شوند.

• تولید لوازم آرایشی و بهداشتی:

از میعانات، به عنوان مواد اولیه برای تولید محصولات آرایشی و بهداشتی مانند عطر، ادوکلن، و اسپری‌های ضدعرق استفاده می‌شوند.

انواع میعانات گازی

میعانات گاز طبیعی، بسته به تشکیلات زمین شناسی خاصی که از آن استخراج می شوند، می توانند از نظر ترکیب بسیار متفاوت باشند. با این حال، آنها معمولاً از مخلوطی از هیدروکربن‌ها تشکیل می‌شوند که عمدتاً مولکول‌های سنگین‌تر از متان (جزء اصلی گاز طبیعی) هستند که در زیر زمین به شکل گاز هستند؛ اما در شرایط سطح به حالت مایع متراکم می‌شوند. این هیدروکربن ها ممکن است شامل اتان، پروپان، بوتان، پنتان و ترکیبات با وزن مولکولی بالاتر باشند.

در حالی که میعانات گاز طبیعی به طور کلی خواص مشابهی دارند، می توان آنها را بر اساس ترکیب و ویژگی هایشان به چند نوع دسته بندی کرد:

1. میعانات سبک:

این میعانات، حاوی نسبت بیشتری از هیدروکربن های سبک تر مانند اتان و پروپان هستند. آنها اغلب شفاف تر هستند و در مقایسه با میعانات سنگین تر، چگالی کمتری دارند. میعانات سبک معمولاً به عنوان مواد اولیه برای تولید پتروشیمی یا به عنوان رقیق کننده در استخراج ماسه های نفتی استفاده می شود.

2. میعانات متوسط:

میعانات متوسط حاوی مخلوط متعادلی از هیدروکربن ها از جمله اتان، پروپان، بوتان و پنتان هستند. آنها همچنین ممکن است حاوی برخی از بخش های سنگین تر باشند. میعانات متوسط معمولاً در تولید سوخت، به ویژه برای مخلوط کردن بنزین استفاده می شود.

3. میعانات سنگین:

این میعانات حاوی نسبت بیشتری از هیدروکربن های سنگین تر مانند بوتان، پنتان و سایر ترکیبات با وزن مولکولی بالاتر هستند. در مقایسه با میعانات سبک تر، چگالی و ویسکوزیته بالاتری دارند. میعانات سنگین، اغلب در تولید سوخت و تولید پتروشیمی استفاده می شود، جایی که مواد اولیه با ارزشی را برای فرآیندهای مختلف صنعتی فراهم می کند.

4. میعانات ترش:

میعانات ترش حاوی ترکیبات گوگردی مانند سولفید هیدروژن (H2S) و مرکاپتان هستند که بوی نامطبوعی به آنها می دهد. گوگردزدایی از میعانات گازی باید قبل از استفاده از میعانات در کاربردهای پایین دست انجام شود. میعانات ترش معمولاً در مخازن گاز طبیعی حاوی سازندهای غنی از گوگرد یافت می شوند.

---

همچنین بخوانید:

♣ سولفورزدایی هیدروژنی (HDS) از ترکیبات نفتی و میعانات گازی چگونه انجام می شود؟

♣ مشتقات نفتی و کاربردهای آن ها

---

5. میعانات شیرین:

میعانات شیرین فاقد ترکیبات گوگردی هستند یا فقط حاوی مقادیر کمی هستند. آنها در مقایسه با میعانات ترش مطلوب تر و پردازش آنها راحت تر در نظر گرفته می شود. میعانات شیرین اغلب برای استفاده در صنایع پتروشیمی و تولید سوخت ترجیح داده می شوند.

6. میعانات بنزینی:

این میعانات دارای ترکیباتی مناسب برای ترکیب مستقیم با بنزین هستند. آنها معمولاً دارای عدد اکتان بالایی هستند و عملکرد محصول سوخت نهایی را بهبود می بخشند. میعانات بنزین، معمولاً در تولید مخلوط بنزین خودرو استفاده می شود.

اهمیت سولفورزدایی از میعانات ترش

سولفورزدایی از میعانات ترش، یک فرآیند بسیار حیاتی است که بهبود کیفیت محصولات نفتی و حفاظت از محیط زیست را تضمین می‌کند. با حذف سولفور از میعانات ترش، آلاینده‌های مخرب در سوخت و سوزاندن محصولات نهایی کاهش می‌یابد و زیست بوم و سلامتی انسان‌ها را محافظت می‌کند. علاوه بر این، سولفورزدایی باعث می‌شود که تجهیزات صنعتی مانند پالایشگاه‌ها و لوله‌های صنعتی در برابر آسیب‌های ناشی از حضور سولفور در محصولات ترش محافظت شوند و عمر آنها افزایش یابد. این فرآیند همچنین باعث مطابقت محصولات نهایی با استانداردهای کیفیت و محیط زیستی مربوطه می‌شود و از ایجاد مشکلات بیشتر جلوگیری می‌کند.

کلام آخر:

میعانات گازی یکی از منابع مهم انرژی در ایران است و تولید آن به دلیل وجود منابع غنی گاز طبیعی در این کشور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایران با دارا بودن یکی از بزرگ‌ترین مخازن گاز طبیعی جهان، تولید فراوانی از میعانات گازی دارد. از این رو، برای بالا بردن هر چه بیشتر کیفیت این فرآورده باارزش مطابق با استانداردهای یورو 5 و یورو 6، باید عملیات حذف ترکیبات گوگردی از این هیدروکربن انجام داد. شرکت آرال شیمی، کاتالیست گوگردزدایی خود را با نام سولفورین خود را بر پایه ترکیبات ارگانیک تولید کرد. این کاتالیست، با استفاده از روش اکسیداسیون (ODS)، اقدام به حذف مرکاپتان، H2S و سایر ترکیبات گوکردی از کاندنسیت می کند. این محصول دوستدار محیط زیست است و برخلاف سایر اکسید کننده ها، لجن اسیدی از خود بر جای نمی گذارد.