کاربرد های پراستیک اسید در داروسازی و پزشکی

پراستیک اسید کاربردهای متعددی در عرصه پزشکی و داروسازی دارد. در مقاله ضدعفونی تجهیزات پزشکی به مهم ترین کاربرد پراستیک اسید در ضدعفونی تجهیزات پزشکی، دندان پزشکی، محیط های آلوده بیمارستانی و درمانگاهی و حتی ضدعفونی پرسنل بیمارستانی اشاره شد. اما باید خاطرنشان کرد که گستره کاری پراستیک اسید در داروسازی و پزشکی فراتر از ضدعفونی محض است و در ادامه با بررسی مقالات علمی، درمیابیم که این ماده می تواند خاصیت درمانی نیز داشته باشد.

همچنین بخوانید:

♣ تاثیر پراستیک اسید در کاهش نوروویروس های انسانی     

♣ بررسی جامع انواع میکروب، عوامل بیماری زا و پاتوژن ها

موارد کاربرد پراستیک اسید

پراستیک اسید، که با نام پروکسی اسید نیز شناخته می‌شود، کاربردهای متنوعی در داروسازی و پزشکی دارد. پراستیک اسید به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی برای سطوح، ابزار و تجهیزات پزشکی استفاده می شود. این ماده می تواند طیف گسترده ای از میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها را از بین ببرد. علاوه بر این، پراستیک اسید کاربردهای درمانی نیز دارد که برخی از آن ها به شرح زیر است:

1. تاثیر پراستیک اسید بر وضعیت باکتریایی زخم

در مطالعه ای، کارایی پراستیک اسید در داروسازی و پزشکی به عنوان یک ضد عفونی کننده موضعی در ترمیم زخم ها بررسی شد. با استفاده از بافر استات، میزان اسیدیته پراستیک اسید از pH 2 به pH 5 کاهش یافت، غلظت به 0.2٪ کاهش یافت و از استفاده از اسید سولفوریک در آماده سازی اسید پراستیك جلوگیری شد. سی و پنج بیمار با حداقل دو زخم مشابه که نیاز به پانسمان روزانه داشتند به صورت داوطلبانه وارد مطالعه شدند. زخم های جمجمه و زخم های سمت راست بدن با کمپرس اسید پراکسی استیک درمان شدند، در حالی که سایر زخم ها با استفاده از محلول NaCl هیپرتونیک درمان شدند. در روز دوازدهم، زخمهای تحت درمان با اسید پراستیك مشاهده شد كه به طور معناداری بهتر از زخمهای متداول تمیز می شوند.

2.  اثر پیشگیرانه و درمانی اسید پراستیک در ایجاد عفونت جراحی

در مطالعه ای، احتمال استفاده از اسید پراستیک بر روی بافت زنده گزارش شده است. با استفاده از تکنیک آزمایشگاهی، درجه اسیدیته اسید پراستیک روی pH 5 قرار گرفت و غلظت 0.2٪ با آزمایش در شرایط آزمایشگاهی روی سویه های مقاوم بیمارستان در استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا (این دو از مهم ترین باکتری های ایجاد کننده عفونت های بیمارستانی می باشند که نسبت به اکثر آنتی بیوتیک ها مقاومت یافته اند) تعیین شد. فعالیت پیشگیری و درمانی بر روی عفونت مصنوعی ناشی از زخم توسط باکتریهای فوق الذکر در آزمایشات بررسی شد (بر روی 30 خرگوش). اثر پیشگیری و درمانی اسید پراستیک از خواص خاص با مقایسه آن با گروه کنترل زخم هایی که محلول فیزیولوژیکی به عنوان کمپرس استفاده شده است، اثبات شد.

3.  اسید پراستیک برای استریل کردن پوست اعطاکنندگان

اسید پراستیک برای استریل کردن پوست اعطاکنندگان برای تولید ماتریس پوستی سلولی جهت موارد بالینی کاربرد دارد. در مقایسه اشعه γ، گلیسرول و اکسید اتیلن، استریل با اکسید اتیلن پس از تیمار با گلیسرول، از نظر ساختار و توانایی آن در تولید پوست بازسازی با بسیاری از ویژگی های پوست طبیعی، درم (غشای میانی پوست) رضایت بخشی را ارائه می دهد. با این حال، به دلیل نگرانی در مورد سمیت ژنی احتمالی آن، استفاده از اتیلن اکسید کمتر رواج یافته است.

فرآیند ضدعفونی پوست با اسید پراستیک و گلیسرول به تنهایی یا گلیسرول با اکسید اتیلن مقایسه شد. اثر ذخیره سازی پس از آن پوست استریل با اسید پراستیک در گلیسرول یا پروپیلن گلیکول نیز مورد بررسی قرار گرفت. ماتریسهای پوستی سلولی پس از برداشتن اپیدرم و سلولهای درم تولیدی و برای آنالیز بافتی و فراساختاری پردازش شدند و عملکرد بیولوژیکی با بازسازی با کراتینوسیت ها و فیبروبلاست ها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که ماتریس های سلولی استریل، یکپارچگی ساختار پوستی و اجزای اصلی غشای پایه را حفظ می کنند. به طور کلی تفاوت قابل توجهی در توانایی این ماتریس ها برای تشکیل پوست بازسازی وجود نداشت. اما استفاده اسید پراستیک به تنهایی از نظر بافت شناسی تاثیر کمتری نسبت به زمانی که در ترکیب با گلیسرول یا پروپیلن گلیکول باشد، از خود نشان می دهد.

4. درمان پراستیک اسید – اتانول برای پیوند بافت استخوان آلوژنیک

در یک روش استریلیزه مطمئن، اثر ضد میکروبی روش استریل سازی پراستیک اسید- اتانول (PES) در پیوند بافت استخوان آویتال آلوژنیک آزمایش شد. مکعب تهی از استخوان اسفنجی انسان (با ابعاد 15 × 15 × 15 میلی متر) به عنوان بافت استفاده گردید. از سه ویروس پوششی (ویروس نقص ایمنی انسانی نوع 2، ویروس هاری کاذب، ویروس اسهال گاوی) و سه ویروس غیر پوششی (ویروس هپاتی A، ویروس فلج اطفال، ویروس خوک) استفاده شد. کاهش عفونت ویروس به شکل TCID50 /ml در رویه های خنثی و همگن استخوان اندازه گیری شد.

استافیلوکوکوس اورئوس، انتروکوکوس فاسیوم سودوموناس آئروژینوزا، باسیلوس سوبتیلیس، کلستریدیوم اسپوروژنز، مایکوباکتریوم تره، کاندیدا آلبیکانس، آسپرژیلوس نیجر و همچنین اسپور باسیلوس سوبتیلیس به صورت آزمایشگاهی آزمایش شدند. استفاده از روش استریل پراستیک اسید-اتانول منجر به کاهش شدید عناصر ویروس شد. روش استریلیزه تحت فشار ثابت با فشار کم (mbar 200) در دمای اتاق در خشک کن به مدت 4 ساعت انجام شد. پیوندهای فاقد لیپید با 2٪ اسید پراستیک، 96٪ اتانول، آب قابل تزریق نسبت1،1،2 (نسبت حجمی) پوشانده شد. نتایجی مبنی بر غیرفعال سازی پیوند استخوان انسان (مکعب اسفنجی) توسط اسید پراستیک- اتانول ارایه شد که می تواند برای درمان پیوندهای استخوانی آلوده به ویروس، باکتری، قارچ و هاگ به کار رود.

5. بهینه سازی مهندسی بافت تاندون انسان:

اکسیداسیون پراستیک اسید در داروسازی و پزشکی برای تحقیق پیشرفته در تاندون داخل استخوانی سلولار، مورد استفاده قرار گرفت. مهندسی بافت تاندون های خم کننده انسان داربست های تاندون را با سلول های گیرنده ترکیب می کند تا ساختارهای کامل سلول تاندون ایجاد کند. تاندون خم کننده انسان با آلوژنیک سلولاریزه یک داربست طبیعی مفید است. با این حال، مشکلی در ازدحام سلول های رسوبی تاندون سلولیزه وجود دارد، زیرا نفوذ سلول توسط یک ماتریس تاندون کاملاً بافته شده محدود می شود. محققان اثر درمانی اسید پراستیک را در بهینه سازی نفوذ داخل نخاعی ارزیابی کردند. تاندون های خم کننده اسکلت انسان جدا گردید، سلولیزه شد و به گروه های آزمایشی تقسیم شد. برای تعیین پروتکل درمانی مطلوب، این گروه ها با غلظت های مختلف اسیدپراستیک اسید (2٪ ، 5٪ و 10٪) و برای دوره های زمانی مختلف (4 و 20 ساعت) تحت درمان قرار گرفتند.

آزمون های آزمایشی برای تفاوت در ریز معماری تاندون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمونه های اضافی توسط تلقیح در یک سوسپانسیون سلول فیبروبلاست با 1×10به توان 6 سلول در میلی لیتر انجام شد. این گروه سپس از نظر اثربخشی مجدد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یک گروه نهایی برای بررسی میزان مقاومت، تحت مطالعات بیومکانیکی قرار گرفتند. پروتکل درمانی بهینه شامل اسید پراستیک در غلظت 5٪ به مدت 4 ساعت باعث افزایش تخلخل داربست، بهبود نفوذ سلول می شود. استفاده از اسید پراستیک برای داربست تاندون سلولار، تخلخل ماتریس را افزایش می دهد و منجر به رشد مجدد استخوان می شود.

همچنین بخوانید:

♣ تاثیر پراکسیدین بر انواع میکروب، باکتری و ویروس ها

♣ ضدعفونی کننده پزشکی و بیمارستانی

کلام آخر:

اگر نتایج این تحقیقات را بعنوان یک منبع قابل استناد ئر نظر بگیریم، اینگونه کاربردهای پراستیک اسید، کمک شایانی به عرصه پزشکی و داروسازی می کند. از سوی دیگر، از آنجایی که ایم ماده ارگانیک است و خطری برای محیط زیست ندارد، امحای آن راخت است. شرکت آرال شیمی، تولید کننده غلظت های مختلف پراستیک اسید در داروسازی و پزشکی از 3% تا 30% است. قابلیت باکتری کشی و سطح بالا بودن این گندزدا، موجب افزایش اثربخشی آن بر روی تجهیزات یا حتی ترکیبات دارویی می شود. محلول های بر پایه پراستیک اسید، کنسانتره هستند و دوز مصرفی آن ها بسیار پایین است. درصدهای مختلف این محلول فودگرید (دارای درجه غذایی) باقی مانده مضری ندارد.

⇐ بروزرسانی در تیر 1403

منابع:

1. Peroxyacetic acid effect on the bacteriologic status of war wound
2. The preventive and therapeutic effect of peracetic acid on the development of surgical infection
3. Use of peracetic acid to sterilize human donor skin for production of acellular dermal matrices for clinical use
4. Peracetic acid-ethanol treatment of allogeneic avital bone tissue transplants–a reliable sterilization method
5. Optimization of Human Tendon Tissue Engineering: Peracetic Acid Oxidation for Enhanced Reseeding of Acellularized Intrasynovial Tendon