بذر گیاهان دارویی
بذر گیاهان دارویی، نقطه آغازین رشد و پرورش گیاهانی است که به دلیل خواص درمانی و کاربردهای گسترده در طب سنتی و مدرن، جایگاه ویژهای در زندگی انسانها دارند. این بذرها، حامل ژنتیکی خواص منحصر به فرد گیاهانی هستند که میتوانند در بهبود سلامت، تولید محصولات آرایشی-بهداشتی و حتی صنایع غذایی نقشآفرینی کنند. با توجه به افزایش تقاضا برای درمانهای طبیعی و محصولات ارگانیک، کشت و تکثیر گیاهان دارویی از طریق بذر، نه تنها به حفظ تنوع زیستی کمک میکند، بلکه فرصتهای اقتصادی و زیستمحیطی ارزشمندی را نیز فراهم میآورد. این مقاله، به شما کمک می کند که از همین امروز، کشت بذر گیاهان دارویی را با دانش کافی آغاز کرده و از خواص درمانی گیاه دارویی آگاه شوید.
مقالات مرتبط جهت مطالعه ی بیشتر:
♣ انواع گیاهان دارویی، خواص و کاربردهای آن
♣ کاربرد گیاهان دارویی در طب سنتی
تولید گیاهان دارویی از بذر
در این بخش، به معرفی بذر گیاهان دارویی به همراه خواص درمانی آن ها می پردازیم. چند بذر رایج گیاهان دارویی به شرح زیر است:
1) بذر آنجلیکا یا گل پر (Angelica Seed)
گل پر، یک گیاه باستانی و همه کاره است. شاخه های جوان آن کاربردهای زیادی دارند. به عنوان یک منبع جذب کننده و شهد عالی برای زنبورها و سایر حشرات مفید توصیه شده است. در حالی که ساقه و ریشه آن می تواند به عنوان سبزی و برای طعم دادن به جین و ورموت استفاده شود. ساقه های دو ساله را نیز می توان در تزئین کیک، گوشت های شیرین یا بستنی خرد کرد یا از دانه ها در شیرینی ها استفاده کرد.
کشت بذر گل پر
گل پر به ارتفاع 1-2.5 متر رشد می کند. برای چندین سال مقاوم است. ساقه می تواند به ضخامت یک بازو در بخش تحتانی برسد. گل های آن در جولای-آگوست (تیر-مرداد) ظاهر می شود. به خاک عمیق و مرطوب علاقمند است. در آفتاب کامل (به همراه مالچ) یا سایه جزئی رشد می کند. نکات زیر را هنگام کشت گلپر، در نظر بگیرید:
- بذر را در پاییز یا بهار در خاک غنی و حاصلخیز بکارید.
- بذر را در عمق 2.5 سانتی متری بکارید.
- جوانه زنی می تواند 2-3 هفته طول بکشد.
- نهال های نازک به فاصله 15 سانتی متر از هم کاشته شود.
- گیاه به فاصله 60-90 سانتی متر از هم کاشته شوند.
خواص درمانی گیاه دارویی گل پر
بذر گلپر، عضوی از خانواده از بذر گیاهان دارویی است و خواص درمانی بسزایی دارد. در زیر، برخی آن ها را مشاهده می کنید:
- برگ های آن هوای ماشین را تازه می کند و باعث کاهش بیماری ماشین حاصل از سفر می شود.
- چای تهیه شده از برگ های آن، برای سرماخوردگی و کاهش نفخ، مقوی است.
- به عنوان روغن حمام برای درد عضلات و روماتیسم استفاده کی شود.
- برای درمان مشکلات گوارشی مفید است.
2) بذر ریحان مقدس (Holy Basil Seed)
یک گیاه چند ساله دوست داشتنی که گل های کوچک و معطر صورتی-بنفش با برگ های سبز و ساقه های بنفش تولید می کند. ریحان مقدس را نباید با ریحان آشپزی معمولی اشتباه گرفت، اما ارزش رشد را دارد. اغلب توسط افرادی که پیرو مذهب هندو هستند رشد می کند زیرا این گیاه مقدس است. گفته می شود که فواید گیاهی زیادی دارد و در طب آیورودا استفاده می شود و گفته می شود که “اکسیر زندگی” است. همچنین به عنوان تولاسی یا تولسی شناخته می شود.
کشت بذر ریحان مقدس
ریحان مقدس عمر کوتاهی دارد و علاقه مند به سرما است. طول (قد) آن به 30 تا 60 سانتی متر می رسد. آب و هوای آفتابی را ترجیح می دهد. هنگام کشت آن، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- در اواخر بهار یا تابستان در دمای 20 درجه سانتیگراد بکارید.
- بذر را به آرامی بپوشانید.
- از زهکشی خوب خاک اطمینان حاصل کنید.
- جوانه زنی می تواند تقریبا 2 هفته طول بکشد.
خواص درمانی گیاه دارویی ریحان مقدس
بذر ریحان مقدس، عضوی از خانواده از بذر گیاهان دارویی است و خواص درمانی بسزایی دارد. می تواند به کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
3) بذر زیره سیاه (Caraway Seed)
از عصر حجر استفاده می شود و گفته می شود که دارای خواص جادویی است. بذر آن به طور سنتی در طیف متنوعی از غذاها از جمله کلم ترش، پنیر، ترشی، نان چاودار، کیک و همچنین غذاهای آسیایی و هندی استفاده میشود، کشت میشود.
کشت بذر زیره سیاه
زیره، یک بذر دو ساله است و آب و هوای مطلوب آن، آفتابی است و خاکی با زهکشی خوب و حاصلخیز را ترجیح می دهد. در گلدان قابل رشد است. به قد 60 سانتی متر می رسد. از سال دوم از اردیبهشت تا تیر گل های سفید می دهد. می توان آن را مستقیم کاشت و در گلدان کشت کرد. کاشت مستقیم در بیرون و در بهار، کشت در عمق 5 سانتی متر، کاشت با فاصله 15-20 سانتی متر در ردیف های 15-20 سانتی متر از هم صورت می گیرد. زیره، خودش بذر تولید می کند. گلدهی دوساله و بذردهی بعدی در سال دوم اتفاق می افتد.
نکات زیر را در هنگام کشت زیره، در نظر بگیرید:
- زیاد آبیاری نکنید.
- از نشاء کاری باید خودداری کرد زیرا به دلیل اینکه عضوی از خانواده هویج است، آسیب به ریشه معمولا باعث مرگ گیاه می شود.
- غرقابی در زمستان نیز می تواند باعث از بین رفتن گیاهان شود.
- در یک زمستان سخت، رشد بالایی ممکن است از بین برود. سطح زمین را برش دهید و گیاهان دوباره رشد خواهند کرد.
همچنین بخوانید:
♣ جوانه زنی بذر و عوامل موثر بر آن
خواص درمانی گیاه دارویی زیره سیاه
بذر زیره سیاه عضوی از خانواده بذر گیاهان دارویی است و خواص درمانی بسزایی دارد. در زیر به چند مورد اشاره شده است:
- برای درمان روماتیسم استفاده می شود.
- می تواند به نقرس کمک کند.
- به افزایش اشتها کمک خواهد کرد.
- تصور می شود که بذر ها به هضم غذا کمک می کنند، نفخ را کاهش می دهند و اشتها را بهبود می بخشند.
- ممکن است به دفع کرم ها از روده کمک کند.
- روغن آن را می توان به عنوان دهان شویه استفاده کرد.
4) بذر رزماری (Rosemary Seed)
از خانواده نعناعیان است. با توجه به یک موقعیت آفتابی گرم و با زهکشی خوب، می توانید در تابستان یک پرچین معطر زیبا با گل های آبی زیبا پرورش دهید. به عنوان یک منبع جذب کننده و شهد عالی برای زنبورها و سایر حشرات مفید توصیه شده است.
کشت بذر رزماری
یک بذر همیشه سبز چند ساله است. هوای مطلوب برای کشت آن آفتابی گرم و با زهکشی خوب است. خاک آهکی را دوست دارد. قد آن به 2 متر می رسد. ممکن است جوانه زدن آن سخت باشد. بذر آن در گلدان قابل رشد است. گل های آن از دی تا آذرماه می روید و رنگ گل های آن آبی یا بنفش رنگ است.
در هنگام کشت رزماری، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- از باد سرد دور نگه داشته شود.
- اواسط بهار در سینی های زیر شیشه ای بکارید.
- در صورت کاشت پرچین، توصیه می کنیم گیاهان را با فاصله تقریبا 30 سانتی متر از هم قرار دهید.
خواص درمانی گیاه دارویی بذر رزماری
بذر رزماری، عضوی از خانواده بذر گیاهان دارویی است و خواص درمانی بسزایی دارد. در زیر به چند مورد اشاره شده است:
- می تواند برای درمان روماتیسم و مشکلات گردش خون استفاده شود.
- می تواند علائم نقرس را کاهش دهد.
- می تواند به هضم چربی کمک کند.
- می تواند پوست را تحریک و تقویت کند.
- می تواند خستگی عصبی و سردرد را تسکین دهد.
- می تواند هوشیاری را افزایش دهد.
- می تواند کبد شما را تحریک کند و منجر به پردازش سریع تر سموم شود.
- به پاکسازی پوست و خشکی پوست سر کمک می کند.
- خاصیت ضد باکتریایی دارد.
ویژگی ها و خواص درمانی بذر های گیاهان دارویی
به طور خلاصه، انواع بذر گیاهان دارویی، بهمراه ماده فعال و خواص آن ها در جدول زیر ترسیم شده است:
نام گیاه | توضیحات دانه | خواص دارویی | ترکیبات فعال | کاربردهای رایج |
---|---|---|---|---|
شنبلیله | دانههای کوچک زرد-قهوهای | ضدالتهاب، کمک به هضم، کاهش کلسترول | ساپونینها، آلکالوئیدها، فلاونوئیدها | کنترل دیابت، تقویت شیردهی |
سیاهدانه | دانههای سیاه معروف به زیره سیاه | تقویت سیستم ایمنی، ضدالتهاب، آنتیاکسیدان، کمک به سلامت تنفسی | تیموکینون، آلکالوئیدها، ساپونینها | تقویت ایمنی، درمان آسم |
خار مریم | دانههای کوچک سیاه با خطوط سفید | سمزدایی کبد، خواص آنتیاکسیدانی | سیلیمارین | مکملهای سلامت کبد |
اسفرزه | دانههای کوچک با پوشش پوست | ملین، کمک به هضم، کاهش کلسترول | فیبر، موسیلاژ | درمان یبوست، سلامت قلب |
تخم کتان | دانههای کوچک، تخت، طلایی یا قهوهای | غنی از اسیدهای چرب امگا-۳، کاهش التهاب، تقویت سلامت قلب | لیگنانها، اسید آلفا-لینولنیک (ALA) | سلامت قلب، سلامت گوارش |
اشواگاندا | دانههای کوچک گرد | آداپتوژن، کاهش استرس، افزایش انرژی | ویتانولیدها | مدیریت استرس، تقویت انرژی |
گل مغربی | دانههای کوچک روشن | تعادل هورمونی، خواص ضدالتهابی | اسید گاما-لینولنیک (GLA) | رفع مشکلات قاعدگی، بیماریهای پوستی |
کرچک | دانههای بزرگ و براق | ملین، ضدالتهاب، تحریک زایمان (با احتیاط) | اسید ریسینولئیک | تولید روغن کرچک |
مورینگا | دانههای کوچک، گرد، قهوهای تیره | ارزش تغذیهای بالا، آنتیاکسیدان، ضدالتهاب | ویتامینها، مواد معدنی، کورستین | مکملهای تغذیهای، سمزدایی |
چریش | دانههای کوچک قهوهای و زاویهدار | ضد میکروب، ضد قارچ، کمک به سلامت پوست و دهان | آزادیرکتین، نیمبولید | مراقبت پوستی، مراقبت دندانی |
رازیانه | دانههای کوچک، بیضی، زرد-سبز | کمک به هضم، ضدالتهاب، رفع نفخ | آنتول، فنچون | چای گوارشی، رفع نفخ |
گشنیز | دانههای کوچک، گرد، قهوهای روشن | کمک به هضم، ضدالتهاب، کاهش قند خون | لینالول، بورنئول | ادویه غذایی، کمک به هضم |
شاهدانه | دانههای کوچک، گرد، تیره | غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ و امگا-۶، تقویت سلامت قلب، کاهش اضطراب | کانابینوئیدها، اسیدهای چرب | سلامت قلب، آرامبخش |
پاپایا | دانههای کوچک، سیاه، گرد | ضدانگل، کمک به هضم، تقویت سلامت کبد | پاپائین، کارپاین | آنزیم گوارشی، دفع انگل |
ریحان مقدس (تولسی) | دانههای کوچک سیاه | آنتیاکسیدان، کاهشدهنده استرس، تقویت سیستم ایمنی | اوژنول، اسید اورسولیک | کاهش استرس، تقویت ایمنی |
اهمیت قارچ کشی بذر گیاهان دارویی
بذرهای گیاهان دارویی ممکن است به قارچهایی مانند فوزاریوم، آلترناریا، بوتریتیس و سایر بیماریهای خاکزاد آلوده شوند. این قارچها باعث پوسیدگی بذر، کاهش قدرت جوانهزنی، یا ایجاد بیماریهای گیاهی میشوند. قارچکشی بذر یکی از روشهای موثر برای کاهش این خطرات است. بذرها را میتوان با استفاده از محلولهای قارچکش شیمیایی ضدعفونی کرد. هرچند که هنگام استفاده از قارچکشهای شیمیایی، باید غلظت درست مصرفی را کرد؛ زیرا غلظت زیاد ممکن است به بذر آسیب برساند. از موارد دیگر، می توان به قارچکش های طبیعی یا روش حرارت در آب، اشاره کرد.
کلام آخر:
قارچکشی بذرها یک اقدام ضروری برای حفظ سلامت بذر و گیاه است، بهویژه در کشت گیاهان دارویی که به خواص طبیعی و کیفیت بالا نیاز دارند. برخی گیاهان دارویی ممکن است به برخی مواد شیمیایی حساس باشند، بنابراین انتخاب قارچکش مناسب ضروری است. شرکت آرال شیمی، تولید کننده محصول قارچکش ارگانیک با نام اگروسیب است. این قارچکش طبیعی دارای مزایای مختلفی از جمله افزایش قدرت جوانهزنی و رشد گیاهان، پیشگیری از پوسیدگی و بیماریهای قارچی در مراحل اولیه رشد، کاهش نیاز به استفاده از قارچکش در مراحل بعدی رشد و بهبود کیفیت و کمیت محصول است.
⇐ بروزرسانی شده در دی 1403