آفات و بیماری های باقلا و روش های کنترل آن ها

گیاه باقلا، مانند بسیاری از حبوبات دیگر، در طول دوره رشد خود در معرض طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و آفات قرار دارد. این بیماری‌ها که معمولاً ناشی از عوامل قارچی، باکتریایی و ویروسی هستند، می‌توانند عملکرد، کیفیت و حتی بقاء گیاه را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. بیماری‌های قارچی باقلا اغلب با علائمی مانند ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه روی برگ‌ها، پوسیدگی ساقه و بروز کپک خاکستری یا سفیدک همراه هستند که در نهایت منجر به ریزش برگ و کاهش رشد گیاه می‌شود. در مقابل، بیماری‌های باکتریایی مانند سوختگی معمولی و هاله‌سوختگی، ضایعات آب‌سوخته و زردی در برگ‌ها و غلاف‌ها ایجاد کرده و می‌توانند به سرعت در شرایط مرطوب گسترش یابند. از سوی دیگر، عفونت‌های ویروسی در باقلا سبب بروز علائمی همچون موزاییکی شدن (خال‌خالی شدن برگ‌ها)، کاهش رشد، پیچیدگی برگ و بدشکلی غلاف‌ها می‌شوند.

در ادامه این مقاله، ضمن معرفی مهم‌ترین بیماری‌های باقلا و راهکارهای پیشگیری از آن‌ها، به بررسی قارچ‌کش ارگانیک اگروسیب به عنوان یکی از مؤثرترین و ایمن‌ترین محصولات در کنترل بیماری‌های قارچی گیاهان خواهیم پرداخت.

همچنین بخوانید:

♣ روش های کنترل و مبارزه با انواع بیماری ها و آفات پنبه

♣ بیماری آکاراگه برنج چیست؟ | علائم و روش های پیشگیری

 گیاه باقلا چیست و چه خصوصیاتی دارد؟

باقلا، (Vicia faba) یک گیاه حبوبات از خانواده Fabaceae است که عمدتاً برای لوبیاهای خوراکی آن کشت می‌شود. اغلب، ساقه های متعددی از قاعده گیاه منشاء می گیرند. برگ های مرکب اغلب پهن، بیضی شکل و به صورت گروه های 6 برگچه ای به یک ساقه می آیند. گل ها، سفید با نشانه های بنفش هستند. از هر خوشه گل بین 1 تا 4 غلاف ایجاد می شود. باقلا می تواند سیاه مایل به سبز، قهوه ای یا سیاه باشد. منشا آن از دریای مدیترانه یا جنوب غربی آسیا است.

موارد کاربرد باقلا چیست؟

باقله برای مصرف حیوانی و انسانی، پیشروی خاک و مصارف دارویی کشت می شود. می توان آن را به صورت تازه، خشک، کنسرو شده یا به عنوان جایگزینی برای گوشت و شیر بدون چربی سرو کرد. سایر کاربردهای آن به شکل زیر است:

• باقلا معمولا به عنوان علوفه (برگ، مواد گیاهی) یا سیلویی (علوفه تخمیر شده و با رطوبت بالا) برای حیوانات استفاده می شود.
• استفاده از باقالی به عنوان یک محصول پوششی بهاره امکان محافظت در برابر فرسایش را فراهم می کند.
• می توان آن را به عنوان کود سبز در خاک کشت کرد.
• ریشه عمودی آن می تواند خاک سخت فشرده شده را بشکند.

شرایط کاشت باقلا

باقالا یک محصول فصل خنک است و باید در اوایل بهار یا اواخر تابستان کشت شود. همچنین زمان سمپاشی باقالا برای کنترل آفات باقلا و استفاده از کودها برای کنترل بیماری های باقلا حایز اهمیت است. خاک باید به خوبی زهکشی گردد، در آفتاب کامل و با کمپوست فراوان کشت شود. خاک قلیایی می تواند باعث کلروز آهن شود. باقلا در دمای خاک بین 15.5 تا 18.03  درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارد و در دمای زیر 4.4 درجه سانتیگراد یا بالاتر از 23.8 درجه سانتیگراد به خوبی رشد نمی کند. به ویژه در طول تابستان به دمای بالا حساس است که باعث عدم تولید گیاهان می شود.

نکات لازم در حین کشت باقلا:

باقلا در یک خاک حاصلخیز و با زهکشی خوب با pH 6 تا 6.75 زیر نور کامل خورشید بهترین رشد را دارد. کاشت بذر باقالی در فصل بهار در خاک قابل کشت و دمای بالاتر از 4.4  درجه سانتیگراد، انجام می شود. دمای بهینه برای جوانه زنی بین 10 تا 21 درجه سانتیگراد است. کاشت دوم را می توان در اوایل پاییز در مناطقی با زمستان های معتدل انجام داد.

سایر نکات، به شرح جدول زیر است:

انواع بیماری های باقلا چیست؟

بیماری های باقلا در سه دسته باکتریایی، قارچی و ویروسی وجود دارند. در بخش بعدی، به جزئیات این بیماری ها می پردازیم:

الف) بیماری های باکتریایی باقلا

انواع بیماری های باکتریایی باقلا، به دو بیماری لکه قهوه ای و بلایت باقلا تقسیم بندی می شود:

♦ لکه قهوه ای باقلا Pseudomonas syringae

نشانه ها: نوعی از بیماری های باقلا است که لکه های نکروزکوچک و قهوه ای روی برگها ظاهر می شود. این لکه ها ممکن است توسط ناحیه ای از بافت زرد احاطه شده باشد. لکه های آغشته به آب روی غلافها که قهوه ای و نکروز می شوند. غلاف ها ممکن است در ناحیه عفونت پیچ خورده و کج شوند.

 کنترل: تناوب زراعی در محصولات داشته باشید. پس از برداشت محصول باقالی، بقایای محصول را از مزارع بردارید.

♦ بلایت یا سوختگی باقلا Xanthomonas campestris

♣ نشانه ها: نوعی از بیماری های باقلا است که لکه های آغشته به آب روی برگ ها بزرگ و نکروزه می شوند. لکه ها ممکن است توسط ناحیه ای از تغییر رنگ زرد احاطه شوند. ضایعات به هم می پیوندند و ظاهری سوخته به گیاه می دهند. ممکن است ضایعه دایره ای، فرورفته، قرمز قهوه ای روی غلاف ها وجود داشته باشد. ضایعات غلاف ممکن است در شرایط مرطوب ترشح کنند. باکتری ها در بقایای محصول زمستان گذرانی می کنند. بیماری در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب بیشترین گسترش را دارد.

♣ کنترل: انواع مقاوم بذر باقله کاشته شود. قبل از کاشت بذرها با آنتی بیوتیک مناسب درمان شود تا باکتری ها از بین بروند. قبل از ظهور علائم، گیاهان با قارچکش محافظ مناسب بر پایه مس اسپری شوند.

ب) بیماری های قارچی باقلا

♦ زنگ باقلا Uromyces viciae-fabae

♣ نشانه ها: زنگ باقلا نوعی از بیماری های باقلا است که از طریق قارچ منتقل می شود. لکه های تیره و کوچک پودری روی برگها و ساقه ها ظهور می یابند. هاگ قهوه ای تیره در زیر برگها تشکیل می شوند. نهایتا آلودگی شدید باعث ریزش و از بین رفتن برگها می شود. ظهور زنگ باقالا توسط شرایط گرم و مرطوب تسریع می یابد. در زمستان، قارچ روی بقایای محصول در زمین می ماند.

♣ کنترل: پس از برداشت، بقایای محصول جمع آوری شوند. برگ های آلوده از گیاه جدا شود. برای کنترل بیماری، از یک قارچکش محلول پاش مناسب استفاده شود. از آبیاری هوایی خودداری شود. برای باز کردن تاج گیاه و بهبود گردش هوا در اطراف شاخ و برگ آن، از داربست استفاده گردد. از کودپاشی بیش از حد نیتروژن جلوگیری شود.

♦ پوسیدگی ریشه باقلا(فوزاریوم باقلا) Fusarium Saloni

♣ نشانه ها: پوسیدگی ریشه باقالا، یکی دیگر از خطرناکترین بیماری های باقلا است. موجب توقف رشد گیاه، زرد شدن برگهای پایه نکروزه، رگه های قهوه ای، قرمز یا سیاه روی ریشه ها می شود. ضایعات ممکن است در بالای خط خاک گسترش یابد. خسارات ناشی از این بیماری در خاک های گرم و فشرده، رطوبت محدود خاک و حاصلخیزی ضعیف خاک بیشتر می شود.

♣ کنترل: بیش از یک بار در هر دوره 5 ساله در یک منطقه کاشته نشود. قبل از کاشت بذرها با قارچکش مناسب ضدعفونی شود.

♦ کپک پودری باقلا Erysiphe pisi

♣ نشانه ها: از جمله بیماری های باقلا است که به شکل لکه های زرد در سطح فوقانی برگها ظاهر می شود. مناطق خاکستری و سفید پودری که با هم ترکیب می شوند تا کل گیاه را بپوشانند.
اگر گیاه به شدت آلوده شده باشد، ممکن است به رنگ آبی روشن یا خاکستری درآید. در زمستان قارچ روی بقایای گیاه یا میزبان جایگزین می ماند. هوای گرم و خشک با شب های خنک منجر به تشکیل شبنم شده و ظهور بیماری را تسریع می کنند.{برای آگاهی بیشتر از انواع بیماری کپک پودری به مقاله “سفیدک پودری: روش های پیشگیری و درمان” مراجعه شود}

♣ کنترل: گونه های مقاوم بذر باقالی کاشته شود، به ویژه اگر کاشت دیر انجام گردد و از آبیاری هوایی استفاده شود. (قارچ ها از برگ ها شسته شود و زنده ماندن آن ها کاهش یابد). گیاه باقالا در اسرع وقت کشت شود. برای کنترل آلودگی های سنگین بیماری های باقلا، ممکن است استفاده مداوم از گوگرد مورد نیاز باشد.

♦ لکه شکلاتی باقلا Botrytis fabae, Botrytis cinerea

♣ نشانه ها: لکه شکلاتی باقلا از رایج ترین نوع بیماری های باقلا است. علائم بیماری می تواند تهاجمی یا غیر تهاجمی باشد. در حالت غیر تهاجمی، ضایعات کوچک قهوه ای قرمز بر روی برگ گیاه است. ممکن است در ساقه ها و غلاف های باقله نیز وجود داشته باشد. تحت رطوبت بالا بیماری به مرحله تهاجمی تبدیل شده، ضایعات جمع شده و در میسلیوم کرکی پوشانده می شوند. تکه های بزرگی از بافت می تواند نکروزه شود و از بین برود.

♣ کنترل: کنترل باید با هدف جلوگیری از مرحله تهاجمی بیماری باشد که می تواند با کاهش رطوبت حاصل شود. از فاصله مناسب گیاهان برای گردش هوای بهتر در اطراف گیاهان استفاده شود. قارچکش برگ در فصل کشت از باقالا در برابر ابتلا به لکه شکلاتی و سایر بیماری های باقلا محافظت می کند.

علت زرد شدن برگ باقلا چیست؟

اگر برگ های زرد روی باقله دارید، احتمالاً علت آن بیماری های باقلا است. برگ های زرد روی بوته های باقلا در باغ ممکن است دلایل مختلفی داشته باشند. اگرچه شایع ترین علت زرد شدن برگ باقالی به دلیل ویروس موزائیک یا بلیج است.

• باکتری، علت زرد شدن برگ باقلا: اولین علامت مشکل لکه بینی یا خشکی و قهوه ای بودن لبه برگ ها است. این پیشرفت می کند تا کل برگ را در بر بگیرد و باعث می شود شاخ و برگ از بین برود. از بین رفتن برگ، توانایی گیاه را برای جمع آوری انرژی خورشیدی کاهش داده و سلامت باقالی را به حداقل می رساند.
• بلایت، علت زرد شدن برگ باقلا: بلایت، هاله یک بیماری است که باعث ایجاد لکه های زرد گرد می شود. به آرامی با هم ترکیب می شوند و کل برگ را زرد می کنند. باکتری هایی که باعث این بیماری می شوند در خاک زندگی می کنند یا در دانه های آلوده وارد می شوند.
• ویروس، علت زرد شدن برگ باقلا: باقلا های باغی با برگ های زرد می توانند نتیجه یک عفونت ویروسی باشند. ویروس موزاییک ممکن است انواع مختلفی از سبزیجات را تحت تأثیر قرار دهد. علائم اولیه، لکه های چند رنگ روی برگ ها است. جای خود را به یک برگ کاملاً زرد تا قهوه ای می دهد. اگر برگ های بوته یا لوبیا تیره زرد باشد، ممکن است مشکل ویروس باشد. مشکلات ویروسی ممکن است به دلیل سطوح کم مواد مغذی یا حتی آسیب علف کش ایجاد شوند. اما به احتمال زیاد از دانه های آلوده باقالی هستند.

انواع آفات باقلا چیست؟

حالا که با انواع بیماری های باقلا آشنا شدیم، با ما همراه باشید تا در ادامه، به معرفی انواع آفات باقلا بپردازیم.

1. سوسک Epilachna varivestis

♣ نشانه ها: سوسک باقلا، رایج ترین نوع آفات باقلا است. تکه های نامنظم از آسیب خورندگی در سطح زیرین برگ مشاهده می شود. این تکه ها، باعث خشک شدن سطح بالای برگ می شود. همچنین به برگ های باقلا حالت توری مانند می بخشد. سوسک باقلا، همچنین به گلها و غلاف های کوچک آسیب می رسانند. غلاف ها ممکن است به شدت آسیب ببینند تا از گیاه خارج شوند. حشره بالغ، سوسک قهوه ای-نارنجی با لکه های سیاه است.

♣ کنترل: باید مکان های گذران زمستان، مانند علف های هرز و برگ روی زمین را از بین برد. با این کار می توان گونه های نابالغ را از آسیب سوسک در امان نگاه داشت. لاروهای بزرگسال را می توان با دست جدا کرد. باید تخم ها را از برگ زدود و از بین برد. اگر آلودگی زیاد است، صابون حشره کش به سطح زیر برگ باقلا مالیده شود.

2. شته های Aphis spp

♣ نشانه ها: از نوع رایج آفات باقلا محسوب می شود. حشرات کوچک نرم تن در زیر برگ و یا ساقه های باقلا ظاهر می شوند. معمولاً به رنگ سبز یا زرد هستند، اما ممکن است صورتی، قهوه ای، قرمز یا سیاه باشد. اگر آلودگی به شته زیاد باشد، ممکن است باعث زرد شدن یا کج شدن برگها شود. همچنین ممکن است باعث ایجاد لکه های نکروز در برگها و ساقه ها شود. شته ها ماده ای چسبناک و شیرین مانند عسل ترشح می کنند که رشد کپک را روی باقلا ترغیب می کند.

♣ کنترل: اگر جمعیت شته فقط به چند برگ یا شاخساره محدود شود، می توان آلودگی را با هرس، کنترل کرد. قبل از پیوندزنی، پیوندها از نظر شته بررسی شوند. مالچ های بازتابنده مانند پلاستیک نقره ای رنگ می توانند شته ها را از تغذیه گیاهان بازدارند. گیاهان مقاوم با یک جت قوی آبیاری شوند تا بتوان شته ها را از برگ خارج کرد. روغن های حشره کش مانند روغن چریش یا روغن کانولا معمولاً بهترین روش کنترل آفات باقلا هستند.

3. کرم برگ Lyriomyza spp

♣ نشانه ها: نوعی از آفات باقلا است که مسیرهای (خطوط) نازک، سفید و پیچ در پیچ روی برگ ها ظاهر می شود. حفر سنگین کرم، باعث ایجاد لکه های سفید روی برگ می شود و برگ نابالغ از گیاه جدا می شود. آلودگی زودرس می تواند باعث کاهش عملکرد گردد. کرم برگ بالغ، یک مگس کوچک سیاه و زرد است که در برگ باقلا تخم گذاری می کند. لاروها بیرون می آیند و از از قسمت داخلی برگ تغذیه می کنند.

♣ کنترل: قبل از کاشت باقلا، پیوندها را برای مشاهده علائم آسیب رسانی کرم برگ چک کنند. گیاهان بلافاصله پس از برداشت از خاک خارج شوند. فقط زمانی از حشره کش ها استفاده شود که آسیب های کرم برگ شناسایی شده است. محلول پاشی غیرضروری باعث کاهش جمعیت دشمنان طبیعی آنها می شود.

4. ریشک بال باقلا Frankliniella occidentalis Thrips tabaci

♣ نشانه ها: اگر جمعیت این نوع از آفات باقلا زیاد باشد، برگها مخدوش می شوند. برگها با نوارهای درشت پوشانده شده و ممکن است نقره ای به نظر برسند. برگهای خالدار با مدفوع سیاه دیده می شوند. حشره کوچک (1.5 میلی متر) و باریک است و با استفاده از لنز دستی بهتر مشاهده می شود. ریشک بال¬های بزرگسال، زرد کمرنگ تا قهوه ای روشن و پوره ها کوچکتر و سبک ترند.

♣ کنترل: از کاشت باقلا در کنار پیاز، سیر یا غلات که تعداد زیادی ریشک بال تجمع می یابد، اجتناب شود. در اوایل فصل رشد برای جلوگیری از ریشک بال، از مالچ های بازتابشی استفاده گردد. در صورت مشکل ساز شدن ریشک بال، از حشره کش مناسب استفاده شود.

5. کرم لوله‌ای ریشه‌ Meloidogyne spp

♣ نشانه ها: کرم لوله ای یا نماتد، نوعی از آفات باقلا است. لکه های روی ریشه باقلا تشکیل می شوند که گاها قطر آنها به 3/3 سانتی متر می رسند. نماتد ها موجب کاهش توان باقلا، زرد شدن آن و نهایتا موجب پژمرده شدن آن در هوای گرم می شود.

♣ کنترل: در صورت شناسایی کرم لوله ای در خاک، گونه های مقاوم باقلا کاشته شود. ریشه گیاهان در اواسط فصل بررسی شوند. اگر علائم نشانگر کرم لوله ای است، زودتر از موعد، ریشه گیاهان بررسی گردد. در معرض خورشید قرار دادن خاک، می تواند جمعیت کرم لوله ای را در خاک کاهش دهد.

همچنین بخوانید:

♣ انواع سم آفت کش و کاربردهای آن

♣ انواع سم قارچ کش و کاربردهای آن

علت ریزش گل باقلا چیست؟

مرگ یا علت ریزش گل باقلا، می تواند به دلیل دما یا رطوبت خاک باشد. باقالی در شرایط خنک و مرطوب مانند خاک هایی با کود بسیار زیاد که زهکشی خوبی دارد، رشد می کند. هنگامی که درجه حرارت بیش از حد بالا می رود (بالاتر از 29 درجه سانتیگراد)، گل های لوبیا می ریزند. گرمای زیاد باعث می شود که گیاه باقلا به سختی بتواند خود را زنده نگه دارد و شکوفه هایش را رها سازد.

بهترین زمان سمپاشی باقلا چه زمانی است؟

بوته های نیمه رونده باقلا تمایل به رشد بیشتر از آسیب تریپس دارند، بنابراین کنترل لازم نیست. شته‌ها و کنه‌های عنکبوتی را می‌توان با یک شات قوی آب از شلنگ، از گیاه جدا کرد. بهترین راه برای مقابله با کرم‌ها این است که آنها را با هرس‌های کوچک از وسط نصف کرد. مناسب ترین زمان سمپاشی باقالا، در صورت حمله شدید آفات است. ترجیحا به جای استفاده از سموم شیمیایی، از محلول های ارگانیک و روغن های طبیعی در مبارزه با آفات باقلا استفاده شود. محلول ارگانیک را باید روی شاخ و برگ گیاه اسپری کرد تا شروع به چکیدن از گیاه کند. در صورت باقی ماندن آفات باقلا، هر هفته مجدداً تکرار شود. استفاده از روغن های طبیعی تا روز برداشت بی خطر است.

کلام آخر:

در حین کاشت باقلا، از تیمارهای مختلفی همچون قارچ کش، آفت کش و علف کش ها استفاده می شود. استفاده مکرر از مواد شیمیایی برای مهار مشکلات زراعی، موجب آلودگی محصول نهایی برای مصرف کننده می شود. علاوه بر آن، مشکلات محیط زیستی شدیدی را ایجاد می کند. محصول اگروسیب صنایع آرال شیمی، یک محلول ارگانیک و دوستدار محیط زیست است. از این محلول می توان به عنوان کود و ضدعفونی بذر و از بین برنده بیماری های باقلا استفاده کرد. همچنین محلول پراکسیدین کشاورزی، محلول ارگانیک دیگری است، می تواند برای اکسیژن رسانی به خام و تقویت ریشه این محصول، استفاده شود.