بررسی جامع انواع شوینده های صنعتی

شوینده های صنعتی برای تمیز کردن و چربی زدایی تجهیزات، ماشین آلات و سطوح در صنایع مختلف ضروری هستند. آنها در بخش های فرآوری مواد غذایی، خودروسازی و تولید برای حذف آلاینده ها و انواع پاتوژن ها و اطمینان از ایمنی و کارایی استفاده می شوند. این مواد شوینده صنعتی به طور خاص فرموله شده اند تا در برابر طیف وسیعی از آلاینده ها موثر و در عین حال برای انسان و محیط زیست ایمن باشند. حفظ پاکیزگی محیط مراقبت های بهداشتی و در نتیجه به حداقل رساندن غلظت عوامل بیماری زا، بهترین راه برای جلوگیری از عفونت ها است. کنترل این امر، به طور مستقیم به ایمنی بیمار و همچنین کاهش هزینه مراقبت های بهداشتی برای مردم کمک می کند. به این منظور از شوینده های صنعتی باید استفاده کرد.

 

---

همچنین بخوانید:

♣ آشنایی با مواد شیمیایی صنعتی

♣ 20 شرکت تولیدکننده مواد شوینده و ضدعفونی کننده

---

مواد شوینده چیست؟

مواد شوینده ماده یا مخلوطی است که حاوی صابون و یا سورفاکتانت است که برای فرآیندهای شستشو و تمیز کردن در نظر گرفته شده است. انواع مواد شوینده در بازار، ممکن است به اشکال مختلف وجود داشته باشند.

ویژگی های شوینده ها به شرح زیر است:

• مواد شوینده شامل پودرهای سنتی، قرص های تک دوزی، مایعات غلیظ، کپسول های مایع، خمیرها و غیره هستند که برای رفع نیازهای مصرف کنندگان در زمینه تمیز کردن، مراقبت از پوست، مراقبت از پارچه و عطرها ارائه می شوند. این مواد، ممکن است برای اهداف خانگی، سازمانی یا صنعتی مورد استفاده قرار گیرند.
• مواد شوینده یک دسته از سورفکتانت ها هستند که هنگام رقیق شدن در آب خاصیت پاک کنندگی دارند.
• بیشتر شوینده ها آکیل بنزن سولفونات هستند.
• در حالی که مواد شوینده برای تمیز کردن استفاده می شود، از آنها به عنوان افزودنی های سوخت و معرف های بیولوژیکی نیز استفاده می شود.

انواع پاک کننده های شیمیایی

مواد پاک کننده شیمیایی باید بسیار موثر و در عین حال کارآمد باشند. جنبه بسیار مهم دیگر، تأثیر آنها بر محیط زیست است. تمیز کردن محصولات به شکل محلول هایی که به فاضلاب می رسند باید حداقل خطر را برای محیط زیست داشته و به راحتی تجزیه پذیر باشند.
به طور کلی انواع مواد شوینده و پاک کننده به دسته های زیر تقسیم می شوند:

• مواد شوینده لباسشویی خانگی
• مواد شوینده خشکشویی ها
• مواد پاک کننده سطوح سخت
• شوینده های صنعتی و تجاری
• محصولاتی برای مراقبت و محافظت
• صابون ها

7) کاربرد انواع شوینده های صنعتی:

در ادامه، قصد داریم به بررسی جامع کاربرد انواع شوینده ها در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی و لبنی، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، هتل ها و اماکن توریستی… بپردازیم.

1) کاربرد انواع شوینده های صنعتی در کارخانجات و صنایع تولیدی:

بزرگترین کاربرد شوینده صنعتی در صنایع و کارخانجات تولیدی و کارگاه های تولیدی، مرتبط با نظافت فنی است. برای این منظور، محصولاتی با طیف گسترده ای وجود دارد. دسته بندی این موارد، به شرح زیر است:

• شوینده های صنعتی برای تمیز کردن فضای داخلی کارخانه های تولیدی، خطوط تولید، تجهیزات و دستگاه ها، راهروها و سالن های تولیدی
• شوینده های مناسب برای کارگاه های خودرو، انبارها و تجهیزات آنها (به عنوان مثال وسایل نقلیه حمل و نقل)
• شوینده های مناسب برای انواع خاصی از سطوح مانند فلزات یا برای کاربردهای خاص مانند چربی زدایی، صیقلی کردن یا تصفیه شیمیایی

2) کاربرد انواع شوینده های صنعتی در بخش نفت، گاز و پتروشیمی:

در این صنعت، از مواد شیمیایی چربی زدا به عنوان پاک کننده مواد نفتی و روغنی استفاده می شود. از دیگر کاربردها، می توان به شستشوی مواد نفتی در تانکرهای سوخت و مخازن حمل فرآورده های نفتی و روغنی اشاره کرد. سایر کاربردها به شرح زیر است:

• شوینده های صنعتی، روغن ها و گریس ها، لجن، گل، برش های مایعات، شار و باقی مانده های نفت را حذف می کند. تجهیزات تمیز در این صنعت، مستقیماً با کیفیت و کارآمدی محصولات خروجی ارتباط دارد. محصول تانکرجنت، یکی از محصولاتی است که در این حوزه، بسیار موثر است.
• کاربردهای معمولی شوینده های صنعتی شامل حذف امولسیون ها، ذرات معلق، روغن، آلاینده های آلی و معدنی از کوارتز، شیشه، سیلیکون، سرامیک و فلزات است.
• شوینده ها همچنین در حذف خاک از غشاهای فیلتر مورد استفاده در سیستم های تصفیه فاضلاب های نفت و گاز به کار می روند.

3) کاربرد انواع شوینده های صنعتی در هتل ها، اماکن توریستی و گردشگری:

گروه دیگری از شوینده های صنعتی، با فرمولاسیون ویژه ای در صنعت گردشگری اعم از مراکز اقامتی و توریستی، استفاده می شوند. هتل ها و مراکز تفریحی عمومی، عمدتا برای شستشوی مکانیکی ظرف ها، تمیز کردن تجهیزات پخت و پز و ضد عفونی استفاده از این شوینده ها استفاده می کنند. شوینده قوی چربی زدا برای از بین بردن لکه های چربی در ظروف های آشپزخانه های خانگی و صنعتی استفاده می شود.

---

مقالات مرتبط:

♣ نکات مهم در مورد بهداشت هتل ها، اماکن توریستی و گردشگری

♣ ضرورت ضدعفونی سطوح و تجهیزات هتل ها و اماکن گردشگری

---

4) کاربرد شوینده های صنعتی در مصارف خانگی:

در بین مواد شیمیایی خانگی، محصولاتی برای نظافت و رعایت بهداشت در داخل و خارج از ساختمان ها نیز وجود دارد. موارد کاربرد شوینده های صنعتی در بخش های مختلف خانه به شرح زیر است:

الف) کاربرد شوینده ها در آشپزخانه:

با استفاده از شوینده های متنوع اسیدی و قلیایی، می توان قسمت های مختلف را در خانه و آشپزخانه رو تمیز و ضدعفونی کرد. این بخش ها شامل موارد زیر هستند:

• شوینده های قلیایی برای نظافت چربی های هود، دیواره ها و کف آشپزخانه
• شوینده گاز پاک کن برای تمیزکردن گاز و فر و کانتر آشپزخانه
• محلول های  سفیدکننده برای لکه بری سینک و ظروف
• شوینده قلیایی با کف برای نظافت ظروف
• محلول یا قرص شوینده برای ماشین ظرف شویی

ب) کاربرد شوینده ها در حمام و سرویس های بهداشتی:

در کنار مواد پاک کننده مانند شامپو و صابون، از محلول های متعددی برای نظافت سرویس های بهداشتی استفاده می شود. این شوینده ها عبارتند از:

• شوینده های اسیدی برای توالت فرنگی و روشویی ها
• شوینده های اسیدی برای باز کردن گرفتگی چاه توالت
• محلول سفید کننده برای لکه بری و ضدعفونی
• مواد ساینده مخصوصاً کربنات کلسیم را می توان در پودرها و پد های شستشو یافت
• شوینده های مایع یا پودری برای شستشوی البسه
• شوینده های سر و بدن
• جرم گیر قوی (مانند فراکلین) برای از بین بردن رسوبات آهکی کف

ج) کاربرد شوینده ها در پذیرایی و اتاق:

شوینده ها حتی، در بخش های داخلی خانه مانند سالن پذیرایی و اتاق ها، به شکل زیر به کار می روند:

• شوینده ها (شامپوفرش) و لکه برها برای مراقبت از کف و فرش
• تمیز کننده های لوازم الکترونیکی
• استفاده از مواد شوینده مخصوص پاک کردن آینه ها
• استفاده از شوینده های مخصوص پارکت و کفپوش های چوبی

د) کاربرد شوینده ها در حیاط و پارکینگ:

شوینده ها در محوطه های خارجی منازل و ساختمان ها همجون حیاط، پیلوت، بالکن ها و غیره به شکل زیر استفاده می شوند:

• استفاده از شوینده های اسیدی برای از بین بردن رسوب کف حیاط
• شوینده های قلیایی برای از بین بردن لکه روغن ماشین در پارکینگ ها
• شوینده های مناسب برای شستشوی مکان زندگی و ظروف حیوانات خانگی

5) کاربرد شوینده های صنعتی در صنایع غذایی و لبنی:

یکی دیگر از کاربردهای شوینده های صنعتی، تمیز کردن و ضدعفونی کردن صنایع غذایی و لبنی می باشد. صنایع فرآوری مواد غذایی به طور معمول حداقل دو ضدعفونی کننده در حال چرخش دارند. زیرا بر اساس FDA و USDA، این روش یکی از بهترین شیوه ها برای جلوگیری از مقاومت باکتری ها است. انواع محصولات تمیز کننده و ضدعفونی کننده های مورد استفاده در یک مرکز بستگی به محیط خاص پردازش غذا، تجهیزات مورد استفاده و تعدادی عوامل دیگر دارد.
به طور کلی شوینده های صنعتی در بخش های مختلف CIP کارخانه های صنایع غذایی استفاده می شوند:

• سیستم های انتقال
• تجهیزات بسته بندی
• سیستم های سردخانه
• زهکشی کف

---

همچنین بخوانید:

♣ آشنایی با مبانی فرایندهای شستشو در صنایع لبنی و غذایی

♣ راهکارهای قطعی برای از بین بردن سم آفلاتوکسین لبنیات

---

6) کاربرد شوینده های صنعتی در کشاورزی:

• برخی شوینده های صنعتی برای شستشوی بقایای کودهای مخرب، رسوبات، گازوئیل مزرعه و روغن ها طراحی شده اند. شوینده ها خواص خورنده آفت کش ها، علف کش ها و کودها را خنثی می کند. علاوه بر این، از طریق هیدرولیز قلیایی، شیمی فعال در آفت کش ها و علف کش ها را تجزیه می کند.
• برخی شوینده ها، چربی را از موتور و سطوح ماشین آلات، ادوات و تجهیزات کشاورزی جدا می کنند تا از تجمع جلوگیری کرده و نظافت بیشتری را انجام دهد.
• شوینده های مورد نیاز برای شستشوی تیلرها، اتصالات سه نقطه، چهارشاخ گاردان، گاوآهن ها، موزع بذرکارها و سایر ادوات کشاورزی و باغبانی برای از بین بردن رسوب حاصل از خاک و گل
• برخی دیگر از شوینده ها، بقایای اسیدی حشرات روی تجهیزات کشاورزی را بدون آسیب رساندن به رنگ پاک می کند.
• برخی از شوینده ها، زباله های مزرعه را کاملاً تمیز می کند، بقایای خورنده را از کودها حل کرده و از بین می برد و سدی را برای کاهش خوردگی فلز در آینده بر جای می گذارد.
• شوینده های مناسب برای شستشوی انبارها و سیلوهای نگاهداری غله و حبوبات

7) کاربرد شوینده های صنعتی در صنعت دام و طیور:

از آنجایی که صنعت دام و طیور، یکی از صنایع پر تقاضایی است که مستقیماً با سلامت و بهداشت مصرف کننده گان نهایی در ارتباط هستند، لذا شوینده های صنعتی در حوزه دام و طیور نیز کاربردهای فراوانی دارند.

• شوینده های مناسب برای شستشوی کف و دیواره های آغل، گوساله دانی و مرغداری ها برای حفظ بهداشت ساختمان های دام
• شوینده های مناسب برای شستشوی ظروف آبخوری، دانخوری و غذاخوری احشام و طیور
• شوینده های مناسب برای شستشوی دستگاه های جوجه کشی
• استفاده از شوینده های قلیایی مخصوص CIP دستگاه های شیردوشی برای از بین بردن چربی در لوله ها
• استفاده از شوینده های اسیدی محصوص COP دستگاه های شیردوشی برای جلوگیری از ایجاد سنگ شیر و رسوب در لوله ها
• استفاده از شوینده های قلیایی و اسیدی مخصوص چربی بری و رسوب زدایی کف سالن های گاوداری
• استفاده از شوینده های مناسب برای شستن و ضدعفونی دستگاه ها و تجهیزات در کشتارگاه ها
• این مواد شوینده همچنین می توانند در شستشوی خشک و مراقبت های بهداشتی بکار گرفته شوند.

---

مقالات مرتبط با حوزه دام و طیور:

♣ انواع بیماری های دام

♣ بررسی جامع چرخه بهداشت دام و دامداری

---

ترکیبات شیمی شوینده ها

ساختار مولکول های مواد شوینده به گونه ای است، که از طریق دنباله های خود با چربی و از طرف سر مولکول با آب درگیر می شوند. مولکول های مواد شوینده، ذرات چربی را احاطه کرده و قسمت سر را که آب دوست است، به طرف خارج می چرخاند، بنابراین اجازه می دهد لکه ها گرفته و حل شوند. دومین ترکیب بزرگ مواد شوینده، ماده ای شیمیایی به نام سورفکتانت است که یکی از اصلی ترین مواد فعال برای از بین بردن لکه ها است. این سورفاکتانت ها دارای ماهیت متناقضی هستند.

بیشتر شوینده های مدرن یک دسته از مواد شیمیایی به نام آلکیل بنزون سولفات خطی هستند که از زنجیره های طولانی یک ماده شیمیایی به نام دودکان، کربن و هیدروژن تشکیل شده است. این ماده شیمیایی به آسانی مولکول های زنجیره بلند را تشکیل می دهد. این دو بخش اساساً در مورد تمایل به آب تفاوت بزرگی دارند. زنجیره دودسیل آب گریز هستند و تمام تلاش خود را برای دور شدن از آن انجام می دهد. اما بیت بنزوسولفات آب را دوست دارد و می خواهد به آن نزدیک شود. شیمیدانان این خواص را آب گریز و آب دوست می نامند و این طبیعت متناقض است که مواد شوینده را بسیار قوی می کند. زنجیره های دودسیل از آب گریزند، اما مانند یکدیگر همچنین مانند سایر مواد شیمیایی مانند چربی ها، قندها، پروتئین ها هستند.

طبقه بندی انواع شوینده صنعتی:

در یک طبقه بندی کلی، می توان شوینده های صنعتی را به دو دسته شوینده های قلیایی و شوینده های اسیدی دسته بندی کرد.که این  دو نوع شوینده، خود دارای دسته بندی ای به شرح زیر هستند:

• شوینده قلیایی باکف و شوینده قلیایی بدون کف
• شوینده اسیدی با کف و شوینده اسیدی بدون کف

با این وجود در اینجا، به ذکر انواع طبقه بندی های موجود در این زمینه می پردازیم.

انواع شوینده صنعتی بر اساس بار الکتریکی

شوینده های صنعتی با توجه به بار الکتریکی که حمل می کنند به صورت زیر طبقه بندی می شوند:

1) مواد شوینده آنیونی: شوینده های آنیونی دارای بار الکتریکی منفی خالص هستند. شوینده های آنیونی تجاری معمولاً آلکیل بنزولفونات ها هستند. آلکیل بنزن لیپوفیلیک و آب گریز است، بنابراین می تواند با چربی ها و روغن ها تداخل داشته باشد. سولفونات آب دوست است، بنابراین می تواند خاک را در آب پاک کند. هر دو گروه آلکیل خطی و شاخه ای ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، اما مواد شوینده ساخته شده با گروه های آلکیل خطی به احتمال زیاد زیست تخریب پذیر هستند.
2) مواد شوینده کاتیونی: شوینده های کاتیونی دارای بار الکتریکی مثبت خالص هستند. ساختارهای شیمیایی مواد شوینده کاتیونی مشابه مواد شوینده آنیونی است، اما گروه سولفونات با آمونیوم چهارتایی جایگزین می شود.
3) مواد شوینده غیر یونی: شوینده های غیر یونی حاوی یک گروه آبدوست بدون بار هستند. معمولاً این ترکیبات بر اساس گلیکوزید (الکل قند) یا پلی اکسی اتیلن است.
4) مواد شوینده زویتریونیک: مواد شوینده زویتریونیک دارای تعداد مساوی 1+ و -1 بار هستند، بنابراین بار خالص آنها صفر یا خنثی است.

انواع شوینده صنعتی براساس pH

در انتخاب مواد شوینده مناسب برای نیازهای تمیز کردن، تفاوت های کلیدی وجود دارد. pH یک شوینده، یکی از فاکتورهای مهم است. می توان شوینده های صنعتی را بر اساس pH به دو دسته مواد شوینده اسیدی و مواد شوینده قلیایی  و شوینده های خنثی طبقه بندی کرد:

• مواد شوینده اسیدی:

دارای پی اچ کمتر از 7 هستند. معمولاً برای روشن شدن یا قلم زنی فلزات استفاده می شوند و در از بین بردن رسوبات معدنی یا اکسیداسیون روی سطوح موثر هستند. به طور کلی، مواد شوینده اسیدی برای از بین بردن هرگونه مواد ناپایدار اسیدی ایده آل هستند: نشاسته، کربنات و هیدروکسیدهای نامحلول.

• شوینده های صنعتی از نوع قلیایی:

دارای پی اچ بالاتر از 7 هستند. پاک کننده های قوی چربی صنعتی در واحدهای مختلف هستند. از آنجا که اکثر خاک ها اسیدی هستند، پاک کننده های قلیایی بسیار موثر هستند. پاک کننده های قلیایی بقایای آلی را حذف می کنند. این بقایا عبارتند از: روغن، چربی، گریس، پروتئین و مجموعه ای از خاک های دیگر. بیشتر کاربردهای تمیز کردن شامل پاک کننده قلیایی یا ترکیبی از پاک کننده قلیایی و پاک کننده اسیدی است.

• شوینده های خنثی

پی اچ آن ها حدودا 7 است. شوینده های همه کاره مناسب برای طیف وسیعی از کارهای نظافتی هستند. معمولا در پاک کننده های چند منظوره و شوینده های ظرفشویی استفاده می شود. چند مورد از این مواد عبارتند از: سدیم لوریل سولفات و سدیم دودسیل بنزن سولفات.

کلام آخر:

عمده کاربردهای شوینده های صنعتی عبارتند از: صنایع تولیدی مانند صنایع غذایی و نوشیدنی؛ دام و طیور؛ نفت و گاز؛ مراقبت های بهداشتی؛ شوینده صنعتی برای معادن یا صنعتگران؛ لباسشویی تجاری؛ نظافت وسایل نقلیه و سایر موارد شامل کشاورزی؛ آشپزخانه و پذیرایی. قیمت مواد شوینده صنعتی نیز بر اساس نوع مواد خام اولیه و مصرفی و غلظت ماده شوینده تعیین می گردد. شرکت صنایع آرال شیمی با تولید انواع شوینده ها شامل شوینده صنعتی اسیدی و قلیایی، جرم گیر، لوله بازکن ها، شوینده های دستگاه شیردوش و غیره، پکیج کاملی از پاک کننده ها را در صنایع مختلف ارائه می دهد. این محصولات در انواع شوینده های بدون کف و یا با کف ملایم برای مقاصد گوناگون از جمله شستشوی خطوط CIP & COP و با عملکرد بالا طراحی شده اند.

⇐ بروزرسانی شده در مهر 1403

موضوعات مرتبط: