ضدعفونی کننده هوا

میکروارگانیسم های موجود در هوا مانند ویروس ها، باکتری ها، مخمرها و کپک ها به ویژه در مناطق پر رفت و آمد مانند فرودگاه ها، بیمارستان ها و تئاترها وجود دارند. این عوامل بیماری زا، سلامت مردم را به خطر می اندازند، مواد خام را آلوده می کنند و باعث فاسد شدن غذا می شوند. ضدعفونی کننده هوا در مجاری هوای تغذیه به طور قابل اعتمادی موجب کاهش موثر میکروارگانیسم ها شده و بهداشت و شرایط نگهداری را بهبود می بخشد. انتقال آئروسل در حال حاضر به طور گسترده ای به عنوان راه اصلی انتشار COVID-19 پذیرفته شده است، لذا در این دوران کرونا، استفاده از ضدعفونی کننده محیط اهمیت زیادی دارد. به طور کلی استفاده از تصفیه کننده هوا، نه تنها در ایام پاندمی کووید19، بلکه همواره در مراکز درمانی موردنیاز است. در این مقاله به بررسی انواع ضدعفونی کننده محیط و موارد کاربرد آن ها پرداخته می شود.

بیشتر بدانید:

♣ کرونا و روش های پیشگیری

♣ آشنایی با انواع مواد ضدعفونی کننده

♣ آشنایی با انواع های ضدعفونی کننده سطوح

لزوم ضدعفونی هوا

پاتوژن های معلق در هوا آن دسته از پاتوژن هایی هستند که در سیستم تنفسی تولید شده و به عنوان راهی برای انتشار در هوای بازدمی منتشر می شوند. چهار قسمت در دستگاه تنفسی وجود دارد که میکروارگانیسم ها ممکن است در آن تکثیر شوند و در هوای بازدم پراکنده شوند: بینی، حفره دهان، گلو و ریه ها. اغلب پراکندگی هوایی از دهان، هنگام صحبت کردن، سرفه یا حتی عطسه انجام می شود و عمدتا بزاق را درگیر می کند.
با ظهور ویروس کووید19 لزوم ضدعفونی کننده هوا اهمیت بیشتری پیدا کرد. تصفیه‌کننده‌ هوا و تهویه های هوای تازه، تجهیزاتی هستند که به طور گسترده‌ای برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ضدعفونی کننده های محیط، افراد را در برابر خطرات سلامتی مانند پاتوژن های بیماری زا، ذرات معلق، آئروسل‌های زیستی و ترکیبات آلی فرار و غیره محافظت کنند.

مواد و روش های مختلف برای ضدعفونی کننده هوا

روش های مختلف مکانیکی و مواد شیمیایی متعدد برای تصفیه و ضدعفونی هوا وجود دارند. در زیر به چند مورد از رایج ترین آن ها به همراه معایب و مزایای آن ها پرداخته خواهد شد.

1) استریلیزاسیون با اشعه ماوراء بنفش (UV):

ضدعفونی کننده هوا از نوع فرابنفش تقریبا در هر مکانی برای ضدعفونی هوا استفاده می شود. زیرا همیشه شرایطی وجود دارد که میکروارگانیسم های موجود در هوا می توانند مشکل ایجاد کنند و افراد را بیمار کنند. (به عنوان مثال در ادارات و مدارس، حمل و نقل عمومی، مکان های تفریحی، و همچنین در صنایع فرآوری مواد غذایی و کشاورزی). میکروارگانیسم های موجود در هوا می توانند به راحتی و به طور موثر توسط نور UV غیرفعال شوند. هرچند فاقد اثر پایدار است، به ناچار منجر به آلودگی ازن می شود و با نور خورشید به عنوان منبع نور، کارایی ضد باکتریایی کمی را نشان می دهد.

2) مواد ضدعفونی کننده شیمیایی:

برخی مواد سنتی مانند دی اکسید کلر، اکسید اتیلن، پراکسید هیدروژن و پراستیک اسید و غیره. این مواد را می توان در عدم حضور افراد با استفاده از دستگاه ضدعفونی کننده هوا در محیط بسته اسپری کرد. در دوران پاندمیک از اسپری ضدعفونی کننده هوا و یا دستگاه تصفیه هوا برای کرونا در مکان های عمومی بسته مانند اتوبوس و مترو هم استفاده می شود. هرچند استفاده گسترده از این مواد در دستگاه ضدعفونی هوا، انرژی زیادی مصرف می کند و همچنین تمایل به تشکیل محصولات جانبی مضر در حضور سایر آلاینده های هوا دارد.

3) بخور ضدعفونی کننده هوا:

از موادی مانند ازن (O3) و پراکسید هیدروژن (H2O2) بخار در کلینیک ها استفاده می شود. علاوه بر این، سه ماده بخور برای ضدعفونی اتاق در واحدهای مراقبت ویژه (ICU) عبارتند از: گاز فرمالدئید، بخار پراکسید هیدروژن و گاز دی اکسید کلر (ClO2). معایب این مواد، شامل اثر سرطان زایی استنشاق فرمالین است.

4) روش فوتوکاتالیز ناهمگن :

این روش به عنوان یک رویکرد کارآمد و مقرون به صرفه برای از بین بردن آلودگی بیولوژیکی است. گونه های اکسیژن فعال تولید شده (ROS)، مانند رادیکال هیدروکسیل، سوپراکسید، اکسیژن منفرد، و پراکسید هیدروژن، می توانند به عنوان اکسیدان قوی برای از بین بردن میکروارگانیسم های مضر عمل کنند. با این حال، راندمان ضدعفونی کنندگی محیط در آنها بسیار رضایت بخش نیست، به خصوص زمانی که تحت سرعت جریان هوا بالا همراه با سایر آلاینده ها مانند ذرات معلق باشند.

5) دستگاه های تصفیه کننده هوا:

این دستگاه ها مجهز به فیلترهای الیافی هستند که ویژگی شبکه مشبک متراکم و ضخامت لازم را دارند. با توجه به مانع فیزیکی و اثر چسبندگی، این فیلترها راندمان جذب خوبی برای ذرات معلق نشان می‌دهند و استاندارد هوای ذرات با راندمان بالا را برآورده می‌کنند. اما آن ها معایبی از جمله مقاومت بالا در برابر هوا و توانایی مهار محدود در برابر میکروارگانیسم های مضر دارند. به جای پاک کردن کامل آنها، فقط قادر به حفظ جزئی پاتوژن ها مانند باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها بر روی سطح فیلتر هستند. در نهایت با انباشته شدن آلاینده های آلی به عنوان مواد مغذی، فیلترها به بستر آسانی برای رشد میکروارگانیسم های بیماری زایی تبدیل می شوند که باعث آلودگی دوم هوا می شود.

کلام آخر:

رایج ترین راه برای کاهش خطر عفونت های هوا در داخل خانه، رقیق کردن و حذف ذرات عفونی در هوای اتاق از طریق ضدعفونی کننده هوا است. اتاق های بسیار بزرگ (یک سالن یا سالن ورزشی) با رقیق شدن حجم زیاد هوا، بدون توجه به تهویه مشابه با بیرون، خطر عفونت هوا را در فضای داخل کاهش می دهند. در نهایت، تصفیه کننده هوا به شکل طبیعی یا مکانیکی، معمولا برای رقیق کردن و حذف آلاینده های هوا استفاده می شود. آرال شیمی تولید کننده انواع محلول های ضدعفونی کننده سطح بالا برای مقابله با انواع پاتوژن های بیماری زا است. فوداسیب، محلول ضدعفونی کننده هوا است که می تواند در دستگاه های مخصوص تهویه هوا به شکل موثری استفاده شود.