مدیریت بهداشت، پسماند آب و فاضلاب در برابر کووید19

در اواخر سال 2019، بیماری حاد تنفسی موسوم به کووید19 بوجود آمد. پاتوژن مسئول کووید، سندروم مقاوم حاد تنفسی (SARS-CoV-2) است که آن را ویروس کووید Covid-19 هم می نامند. بعلت شیوع گسترده این بیماری، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مجموعه ای از دستورالعمل­های کاربردی و تکنیک ­های مؤثر برای پیشگیری و کنترل این ویروس را با عنوان مختلف منتشر کرد. تأمین آب سالم، بهداشت و شرایط بهداشتی نقش اساسی در محافظت از سلامت انسان در طول شیوع بیماری های عفونی از جمله Covid-19 دارد. بکارگیری مداوم تکنیک­های مربوط به بخش بهداشت آب و فاضلاب در برابر کووید و همچنین مدیریت خوب پسماند، در جامعه، خانه ها، مدارس، بازارها و مراکز بهداشتی درمانی به جلوگیری از انتقال ویروس بصورت فرد به فرد، کمک شایانی می­کند.

3 نکته مهم مرتبط با بخش بهداشت (WASH) آب و فاضلاب در برابر کووید19

برخی نکات مهمی که در بخش بهداشت آب و مدیریت فاضلاب در برابر کووید19 باید رعایت کرد، به شرح زیر است:

• بکارگیری رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی که مربوط به مدیریت سلامت آب آشامیدنی و فاضلاب می­باشند. ضدعفونی کردن مکرر می­ تواند در از بین رفتن ویروس کووید19 نقش بزرگی را ایفا کند.
• مدیریت بهداشت آب و فاضلاب و بهداشت فردی به طور همزمان تا حد زیادی مفید است.
  

  ---

  بیشتر بدانیم:

♣ گندزدایی آب و فاضلاب

♣ آب و فاضلاب را ضدعفونی کنیم

---

راه های انتقال کووید 19 (COVID-19) چیست؟

این ویروس از دو راه اصلی تنفسی و تماس منتقل می­شود. خطر ابتلا به کووید 19 از طریق مدفوع یک فرد آلوده پایین است. تقریباً 2 تا 10 درصد از موارد مبتلا به کووید، اسهال دارند. دو مطالعه نیز شواهدی مبنی بر وجود ذرات RNA ویروسی در مدفوع بیماران کرونایی ارائه داده اند. با این وجود، تاکنون یک مطالعه وجود ویروس را در یک نمونه مدفوع کشت شده تأیید کرد.

آیا ویروس کووید19 در آب آشامیدنی، فاضلاب، پسماند و سطوح وجود دارد؟

تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر وجود کرونا ویروس های انسانی در منابع آب سطحی یا زیرزمینی ارائه نشد. همچنین موردی مبنی بر انتقال از طریق آب آشامیدنی وجود ندارد. ویروس­ های پوششی در محیط زیست، پایداری کمتری دارند و بسیار حساس به اکسیدان ها هستند. مطالعات نشان می دهند که کروناویروس انسانی تنها 2 روز در آب آشامیدنی بدون کلر  و پسماند بیمارستانی با 20 درجه سانتیگراد زنده می ماند. سایر مطالعات نیز نشان دادند که به احتمال 9/99 درصد کرونا ویروس ها در فاصله زمانی 2 روز تا 2 هفته در دمای 23 درجه سانتیگراد تا 25 درجه سانتیگراد می میرند. بنابراین، عواملی مانند حرارت، pH بالا یا پایین، نورآفتاب یا گندزداهای متداول مانند کلر، همگی عوامل موثر بر مرگ این ویروس می باشند.

جزئیات مربوط به مراقبت های بهداشتی (WASH)

انجام اقدامات مراقبت های بهداشتی در حین کرونا به شرح زیر است:

1) مدیریت دفع فضولات شامل دور نگه داشتن ادرار و مدفوع از تماس با انسان و محیط.

2) بهداشت مکرر دست با استفاده از تکنیک مناسب

3) تمیز کردن و ضدعفونی منظم

4) مدیریت ایمن پسماند های مربوط به مراقبت های بهداشتی

از دیگر اقدامات مهم توصیه شده می توان به تأمین کافی آب آشامیدنی سالم برای کارکنان، پرستاران و بیماران، بهداشت شخصی، لباسشویی و سیستم تمیز کردن لباس ها، توالتهای کافی و در دسترس (از جمله امکانات جداگانه برای موارد تأیید شده و مشکوک)، تفکیک و دفع ایمن زباله های بهداشتی اشاره نمود. برای جزئیات بیشتر به استاندارد های ضروری بهداشت محیط مراجعه کنید.

---

همچنین بخوانید:

♣ آب سالم و تصفیه فاضلاب

♣ تصفیه فاضلاب صنایع و کارخانجات، چالش ها و راهکارها

---

سیستم تخلیه فاضلاب و لوله کشی

برای موارد مشکوک به کووید19 باید توالت های جداگانه تعبیه شود که مجهز به درب باشند و بعد از استفاده درب آن ها بسته شود. توالت ها باید مجهز به دریچه زهکشی فاضلاب باشند و در صورت امکان سیفون با دریچه کف صورت پذیرد تا از ترشحات و گازهای آئروسل جلوگیری شود. اگر توالت جداگانه در دسترس نباشد، دستشویی ها را باید حداقل روزی دو بار توسط یک نظافت چی آموزش دیده مجهز به لباس PPE روپوش، دستکش، چکمه، ماسک و محافظ صورت یا عینک) تمیز و ضدعفونی شود. علاوه بر این، مطابق با دستورالعمل های موجود، کارکنان و خدمات رسان های بهداشتی باید از توالت های جداگانه برخوردار باشند.

مدیریت فاضلاب در برابر کووید19

جهت جلوگیری از آلودگی محیط توسط پسماندها، باید اقدامات احتیاطی ذیل انجام شود:

• حداقل 105 متر بین کف گودال و سطح ذخایر آب زیرزمینی فاصله باشد (در مکان های ماسه ای درشت، شن و سازه های درشت این فاصله بیشتر باشد)
• گودال ها حداقل 30 متر به صورت افقی از هر منبع آب زیرزمینی فاصله داشته باشد.
• اگر بخاطر وجود منابع آب زیرزمینی عظیم یا کمبود فضای لازم برای حفر چاه نتوانستید از این روش استفاده کنید، اطمینان حاصل کنید که فضولات (ادرار و مدفوع) در مخازن غیر قابل نفوذ نگهداری می شوند.
• از یک سیستم دومخزنه به صورت موازی استفاده کنید تا با به حداکثر رساندن زمان نگهداری و فرایند غیرفعالسازی ویروس ها کمک کنید. در صورت پرشدن یک مخزن، تا زمان پرشدن مخزن بعدی باید فرایند تصفیه مخزن اول انجام شود و خطر زنده ماندن ویروس به حداقل برسد.
• جهت جلوگیری از پاشیدن و ترشح قطرات در حین پاکسازی نیز باید احتیاط کامل صورت گیرد.

کنترل توالت ها و پسماند آب و فاضلاب در برابر کووید19

در صورت تماس مستقیم با فضولات، انجام اقدامات مربوط به بهداشت دست حیاتی می باشد. هنگامی که که بیمار قادر به استفاده از توالت نباشد، لازم است فضولات به طور منظم در یک پوشک یا یک بستر تمیز جمع آوری شود و بلافاصله و با احتیاط داخل یک توالت یا یک تریلر جداگانه قرار گیرد. در کلیه خدمات مراقبتی بهداشتی، چه برای مواردی که مشکوک هستند و چه برای افراد مبتلا، بررسی مدفوع و ادرار یکی از الزامات می باشد. بنابراین افرادی که مسئول بررسی فضولات می باشند، باید از اقدامات احتیاطی WHO پیروی کنند. استفاده از PPE شامل کاورهای آستین بلند، کلاه، دستکش، عینک یا محافظ صورت، چکمه و ماسک ضروری است.

مواد گندزدای موثر بر ویروس کرونا

از جمله مواد گندزدای مؤثر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترکیبات آمونیوم چهارتایی از قبیل کلرید ستی پریدیوم (cetylpyridinium chloride)
• پراستیک اسید (peracetic acid) یا پراکسی استیک اسید (peroxyacetic acids) در غلظت های 500 تا 2000 میلی گرم بر لیتر
• کلر یک ابزار ناکارآمد برای ضدعفونی کردن مواد حاوی مقادیر زیادی از مواد آلی جامد و محلول می باشد بنابراین ممکن است افزودن کلر به فضولات تازه فایده زیادی نداشته باشد و حتی ممکن است خطرات جانبی را نیز در هنگام استعمال به همراه داشته باشد.

مدیریت ایمن ضایعات ناشی از مراقبت های پزشکی

بهترین راهکارها برای مدیریت فاضلاب در برابر کووید19 و حذف ایمن زباله های ناشی از مراقبت های بهداشتی، مستلزم تعریف وظایف و اختصاص منابع انسانی و مادی کافی برای دفع چنین زباله هایی می باشد. هیچ مدرکی مبنی بر اینکه تماس مستقیم  انسان در حین کار با زباله های مراقبت های بهداشتی منجر به انتقال کووید می شود، گزارش نشده است. تمام زباله های مراقبت های بهداشتی در حین مراقبت از بیماران مبتلا به کووید 19 باید با خیال راحت در ظروف و کیسه های مشخص جمع آوری شوند یا جهت استفاده مجدد ضدعفونی شوند. اگر زباله ها به خارج از محل منتقل می شوند، اطلاع از محل و چگونگی معدوم کردن آن ها بسیار مهم است.

ملاحظات مربوط به روش های WASH در منازل و در سطح جامعه

جهت مدیریت فاضلاب در برابر کووید19، موارد مهمی به شکل دستور العمل ارائه گردید. برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از:

• ضدعفونی دست ها

ضدعفونی دست یکی از مهمترین اقدامات برای جلوگیری از کووید 19 است. در خانه ها، مدارس و اماکن عمومی شلوغ مانند بازارها، مکان های عبادت، ایستگاه های قطار و اتوبوس و غیره باید شستشوی مرتب دست ها قبل از تهیه غذا، قبل و بعد از صرف غذا، بعد از استفاده از توالت و تعویض پوشک کودک و بعد از لمس کردن و دست زدن به حیوانات به طور کامل انجام شود.

• الزامات تصفیه جهت مدیریت فاضلاب در برابر کووید19

زمانی که موارد مشکوک یا مبتلا به ویروس کووید در محیط خانه وجود دارند، باید اقدامات فوری برای محافظت از مراقبان و سایر اعضای خانواده انجام شود. غالباً تمیز و ضدعفونی سطوح مراقبت از بیمار و سطوحی که به طور مکرر لمس می شوند، مانند میزها، تختخواب و سایر مبلمان اتاق خواب بسیار مهم است. تمیز و ضدعفونی کردن حمام ها باید حداقل روزانه انجام شود.

کلام آخر

همانطور که بیان شد، برای پیشگیری از ویروس، دست و سطوح اطراف باید ضدعفونی شوند. یکی از ضدعفونی کننده های سطح بالا جهت مدیریت فاضلاب در برابر کووید19، پراستیک اسید می باشد. آرال شیمی محلول اگوسیب را بر پایه پراستیک اسید را جهت تصفیه فاضلاب ارائه می دهد. پراستیک اسید 15% با گرید خوراکی با نام فوداسیب، برای ضدعفونی خطوط صنایع غذایی و محصول سرفوسیب، برای ضدعفونی کلیه سطوح در دسترس هستند.