چگونه با آفات و بیماری های حبوبات مبارزه کنیم؟

حبوبات که جزء اصلی بسیاری از رژیم های غذایی در سراسر جهان هستند، به دلیل فواید تغذیه ای و سازگاری در سیستم های کشاورزی متنوع ارزشمند هستند. در دسامبر 2024، روزنامه اسوشیتد پرس به نقل از گروهی از کارشناسان تغذیه دولت ایالات متحده امریکا، اعلام کرد که باید در تغذیه مردم این کشور، حبوبات بیشتری جایگزین گوشت شود. علی رغم قیمت بصرفه حبوبات، آنها در برابر بیماری ها و آفات مختلف آسیب پذیر هستند و باعث ایجاد چالش هایی برای پرورش دهندگان می شوند. آفات حبوبات، در صورت عدم کنترل، می توانند خسارات جبران ناپذیری به مزرعه حبوبات وارد کنند. در این مقاله، انواع آفات و بیماری های حبوبات را بررسی خواهیم کرد و معرفی ماده موثر اگروسیب، جهت مبارزه با بیماری های حبوبات می پردازیم.

---

همچنین بخوانید:

♣ بیماری های گندم و راه های مقابله با آفات مربوطه

♣ انواع بیماری های برنج

---

حبوبات چیست و چه اهمیت غذایی دارد؟

برخی از انواع رایج حبوبات شامل لوبیا چشم بلبلی، لوبیا سیاه، لوبیا چیتی، لوبیا لیما، ماش و نخود است. حبوبات به دلیل داشتن پروفایل های غذایی غنی از اجزای ضروری رژیم غذایی انسان هستند. حبوبات، منبع عالی پروتئین، فیبر غذایی، ویتامین ها (مانند ویتامین B6) و مواد معدنی مانند آهن، منیزیم و پتاسیم است. این مواد مغذی، حبوبات را در مبارزه با سوء تغذیه و حمایت از سبک زندگی سالم ضروری می کند. حبوبات در کنار غلاتی همچون کلزا، سویا، گندم و برنج، یک رژیم غذایی متعادل را تشکیل می دهند، به ویژه در مناطقی که گوشت و لبنیات کمتر در دسترس هستند.

انواع بیماری های حبوبات

در جدول زیر، می توانید انواع آفات و بیماری های برخی حبوبات رایج را ببینید که در بخش بعدی، به تفصیل برخی از مهم ترین آن ها می پردازیم:

نوع حبوبات	بیماری ها	آفات
نخود	سفیدک پودری، برق زدگی نخود	شته نخود، شپشک برگ
عدس	آسکوچیتا بلایت، فوزاریوم پژمردگی	کرم برنده، Pod Borers
لوبیا چیتی	آنتراکنوز، سوختگی باکتریایی	شپشک لوبیا، شته ها
لوبیا قرمز	زنگ زدگی، پوسیدگی ریشه	مگس سفید، تریپس
ماش	ویروس موزاییک زرد، کپک پودری	تریپس، لیف ماینر (معدنچیان برگ)

برق زدگی نخود چیست؟

بیماری برق زدگی نخود، که توسط قارچ Didymella pinodes ایجاد می شود، یک تهدید جدی برای محصولات نخود، نزدیک به لوبیا است. در درجه اول، برگها، ساقه ها و غلاف ها را تحت تاثیر قرار می دهد. موجب ایجاد لکه های نکروزه می شود که با هم ترکیب و مناطق بزرگ به شکل سوختگی را تشکیل می دهند. این بیماری در شرایط مرطوب رشد می کند و می تواند منجر به کاهش قابل توجه محصول شود.

علائم برق زدگی نخود:

• لکه های قهوه ای کوچک روی برگ ها که منبسط و ادغام می شوند.
• ضایعات سیاه روی ساقه ها که منجر به ضعیف شدن و شکستگی می شود.
• تغییر رنگ غلاف و چروک شدن بذر

راهکار کنترل و مبارزه با برق زدگی نخود

برای کاهش اسپور قارچ در خاک، تناوب زراعی را با محصولات غیر حبوبات انجام دهید. در مراحل اولیه بیماری، از قارچ کش ها استفاده کنید و برای به حداقل رساندن حساسیت از انواع نخود مقاوم استفاده کنید.

شایع ترین بیماری های باکتریایی حبوبات

سه بیماری شایع و مهم باکتریایی لوبیا عبارتند از: لکه قهوه ای باکتریایی، هاله بلایت و سوختگی معمولی. هر سه این بیماری ها باعث ایجاد لکه های نکروزه (قهوه ای) روی برگ ها و غلاف ها می شوند. این بیماری ها به آب و هوای مرطوب علاقه مند هستند و با پاشیدن آب، تجهیزات آلوده و حرکت افراد یا حیوانات در مزارع آلوده در هنگام خیس بودن گیاهان گسترش می یابند.

الف) لکه باکتریایی لوبیا

لکه قهوه‌ای باکتریایی در لوبیا، ناشی از باکتری Pseudomonas syringae pv. syringae است و از مهم‌ترین بیماری‌های اقتصادی لوبیا محسوب می‌شود. این پاتوژن عمدتاً روی بقایای گیاهان آلوده و علف‌های هرز زمستان‌گذرانی می‌کند و به‌ندرت از طریق بذر منتقل می‌شود. گسترش آن از طریق باران و آبیاری بارانی رخ می‌دهد و شرایط دمایی معتدل، آسمان ابری و رطوبت بالا به شیوع بیماری کمک می‌کند. علائم بیماری شامل لکه‌های قهوه‌ای کوچک روی برگ‌ها است که گاهی با هاله زردی احاطه می‌شوند و در برخی موارد باعث ایجاد سوراخ در برگ‌ها می‌شود. برای مبارزه با این بیماری، تناوب زراعی دو تا سه ساله، استفاده از باکتری‌کش‌های بر پایه مس‌، و کاشت ارقام مقاوم توصیه می‌شود. رعایت بهداشت تجهیزات کشاورزی و اجتناب از کار در مزارع مرطوب نیز می‌تواند در کنترل گسترش بیماری مؤثر باشد.

ب) بیماری سوختگی معمولی

بیماری سوختگی معمولی در لوبیا توسط باکتری Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli ایجاد می‌شود. بذر آلوده مهم‌ترین منبع آلودگی است، اما پاتوژن می‌تواند برای مدت کوتاهی در بقایای محصولات زراعی زنده بماند. این بیماری از طریق باران، آبیاری بارانی، تجهیزات آلوده، انسان‌ها و حیوانات گسترش می‌یابد و در شرایط گرم (بالای 28 درجه سانتی‌گراد) و رطوبت بالا تشدید می‌شود. علائم اولیه به‌صورت لکه‌های آبدار روی برگ‌ها ظاهر می‌شوند که به لکه‌های قهوه‌ای روشن با حاشیه زرد تبدیل و در نهایت باعث سوختگی و ریزش برگ‌ها می‌شوند. لکه‌های آبدار روی غلاف‌ها نیز ممکن است به لکه‌های قهوه‌ای مایل به قرمز تبدیل شوند که می‌تواند بذرها را آلوده کند.

استفاده از بذرهای سالم، چرخش زراعی 2 تا 3 ساله، رعایت بهداشت تجهیزات، اجتناب از کار در مزارع مرطوب، و کاربرد باکتری‌کش‌های مس‌پایه از روش‌های کنترل این بیماری هستند. با این حال، شرایط مرطوب می‌تواند حتی با استفاده از مس نیز باعث گسترش بیماری شود، اما مقاومت در برابر بیماری در برخی از ارقام وجود دارد.

ج) بیماری هاله سوختگی

بیماری هاله سوختگی در لوبیا توسط باکتری Pseudomonas syringae pv. phaseolicola ایجاد می‌شود و مانند بیماری سوختگی معمولی از طریق بذر آلوده منتقل می‌شود. این پاتوژن می‌تواند تا یک سال در بقایای محصولات آلوده زنده بماند. برخلاف لکه قهوه‌ای و سوختگی معمولی که در شرایط گرم رشد می‌کنند. هاله سوختگی در شرایط مرطوب و خنک توسعه می‌یابد و اغلب پس از سبز شدن گیاه مشاهده می‌شود. علائم اولیه شامل لکه‌های کوچک و آبدار در سطح زیرین برگ‌ها است. سپس به لکه‌های قهوه‌ای مایل به قرمز با هاله‌های سبز مایل به زرد تبدیل می‌شوند. در دماهای بالای 27 درجه سانتی‌گراد، این هاله‌ها ممکن است کوچک یا غایب باشند. مدیریت این بیماری شامل استفاده از بذر سالم، تناوب زراعی برای کاهش پاتوژن در بقایا، رعایت بهداشت تجهیزات و اجتناب از ورود به مزارع مرطوب است.

قارچ کش ها و سموم آفت کش برای مبارزه با آفات و بیماری های حبوبات

برای مبارزه با بیماری های حبوبات، از سه دسته قارچ کش مختلف استفاده می شود:

1. قارچ‌کش‌های سیستمیک:

• Carbendazim: برای کنترل بیماری‌هایی مانند پوسیدگی ریشه، لکه‌های قارچی، و آنتراکنوز.
• Tebuconazole: مؤثر برای مدیریت بیماری‌های قارچی برگ و ساقه، مانند سفیدک پودری و زنگ.
• Azoxystrobin: قارچ‌کشی چندمنظوره برای پیشگیری و درمان بیماری‌های قارچی، از جمله پوسیدگی فوزاریومی.

1. قارچ‌کش‌های تماسی:

• Mancozeb: مناسب برای کنترل لکه‌های قارچی و بیماری‌های برگی.
• Chlorothalonil: برای مدیریت بیماری‌هایی مانند آنتراکنوز و سوختگی قارچی.
• Captan: برای ضدعفونی بذر و پیشگیری از بیماری‌های خاکزاد.

1. قارچ‌کش‌های زیستی:

• Trichoderma spp.: برای کنترل طبیعی بیماری‌های خاکزاد مانند پوسیدگی ریشه و ساقه.
• Bacillus subtilis: یک گزینه زیستی برای کنترل بیماری‌های قارچی برگی.

برای مبارزه با انواع آفات حبوبات نیز، می توانید از سموم زیر استفاده کنید:

1. آفات مکنده (مانند شته‌ها و سفیدبالک‌ها):

• Imidacloprid: یک حشره‌کش سیستمیک برای کنترل آفات مکنده.
• Thiamethoxam: برای مقابله با شته‌ها، مگس سفید، و زنجرک‌ها.

1. آفات جونده (مانند لارو پروانه‌ها):

• Chlorantraniliprole: برای کنترل لاروهایی که برگ‌ها و غلاف‌ها را تخریب می‌کنند.
• Spinosad: یک حشره‌کش زیستی برای مدیریت آفات جونده.

1. آفات خاکزاد حبوبات:

• Fipronil: برای کنترل آفات خاکی مانند مگس ریشه و حشرات زیرزمینی.
• Beauveria bassiana: یک حشره‌کش زیستی برای مبارزه با آفات خاکزاد.

1. کنترل آفات انباری حبوبات:

• Deltamethrin: برای جلوگیری از خسارت آفات در زمان ذخیره‌سازی.
• Phosphine: برای تدخین و کنترل حشرات انباری مانند شپشه‌ها.

---

همچنین بخوانید:

♣ انواع سم قارچ کش و کاربردهای آن

♣ انواع سم آفت کش و کاربردهای آن

---

کلام آخر:

برای به حداقل رساندن تأثیر بیماری های حبوبات، گیاهان باید تحت شرایط باغبانی بهینه رشد کنند. گیاهان سرزنده و سالمی که به درستی کوددهی و آبیاری می شوند، کمتر تحت تاثیر بسیاری از بیماری ها قرار می گیرند. دقت در انتخاب کود و سم و نحوه و میزان مصرف آن ها برای رشد و نگاهداری بهینه حبوبات ضروری است. برای مثال نیتروژن بیش از حد می تواند حبوبات را مستعد ابتلا به بیماری های باکتریایی کند. شرکت آرال شیمی، در این خصوص محصول قارچکش ارگانیک اگروسیب را معرفی می کند. این قارچکش ارگانیک، از مرحله اول ضدعفونی بذر، ضدعفونی خاک، قارچکشی خاک و ضدعفونی و گندزدایی ابزار و تجهیزات باغبانی و کشاورزی و آب آبیاری استفاده می شود.