بیماری تب مالت و راه های جلوگیری از آن

بیماری تب مالت، یک عفونت باکتریایی است که به عنوان زئونوز طبقه بندی می شود، به این معنی که تب مالت بیماری مشترک بین انسان و دام است که گهگاه به انسان منتقل می گردد. تب مالت یا بروسلوز یک بیماری میکروبی واگیردار است که نه تنها نشان دهنده یک محدودیت بهداشتی مهم برای دام می باشد، بلکه باعث خسارات اقتصادی بالایی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان می شود. علیرغم تلاش های قابل توجهی که برای جلوگیری از تب مالت انجام شده است، این بیماری همچنان در بسیاری از مناطق در حال گسترش است. برای پیشگیری از تب مالت، به جز واکسیناسیون برای دام ها، رعایت بهداشت و استفاده از ضدعفونی کننده ها نیز بسیار موثر است. هرچند برای انسان ها، واکسیناسیون انجام نشده و پیشگیری تنها از طریق پخت کامل گوشت، جوشاندن شیر و غیره حاصل می شود.

تب مالت چیست و چه علائمی دارد؟

بیماری تب مالت، تب مدیترانه ای یا بروسلوز، توسط گونه های پاتوژن بروسلا یا باکتری تب مالت ایجاد می شود. تب مالت بیماری شایع در دام بوده و همچنین رایج ترین بیماری مشترک انسان و دام  و به شدت واگیردار است. سه نوع اصلی تب مالت، بیماری واگیردار از بز، گاو و گوسفند می آید. گاهی اوقات، روش های ورود میکروب تب مالت به بدن دام می توانند از طریق هوا یا از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده، باشد. علائم و عوارض تب مالت ممکن است در هر زمانی از چند روز تا چند ماه پس از آلوده شدن شما ظاهر شود.

علت بیماری تب مالت

این بیماری توسط گروهی از باکتری ها به نام جنس بروسلا ایجاد می شود. روش ‏های مختلف ورود میکروب به بدن دام ممکن است از طریق تماس دهانی، آب و غذای آلوده، تماس دستگاه تناسلی، لقاح مصنوعی، زایمان و غیره باشد. سه گونه از بروسلا بیشترین نگرانی را ایجاد می کنند: B.abortus، که عمدتاً گاو، گاومیش کوهان دار آمریکایی و دهانه رحم را تحت تأثیر قرار می دهد. B.suis که عمدتا بر خوک و گوزن شمالی و همچنین گاو و گاومیش کوهان دار تأثیر می گذارد، و B.melitensis، عمدتا بر بزها تأثیر می گذارد اما در ایالات متحده وجود ندارد. در گاو و گاومیش کوهان دار، بیماری عمدتا در اندام های تولید مثل و یا پستان موضعی می شود. باکتری ها در شیر یا از طریق جنین سقط شده، پس از زایمان یا سایر ترشحات دستگاه تناسلی ریخته می شوند.

علائم و عوارض تب مالت

عوامل خطر تب مالت علائم و نشانه ها مشابه علائم آنفولانزا هستند. نشانه های ابتلا به تب مالت عبارتند از:

• تب
• لرز
• از دست دادن اشتها
• عرق کردن
• ضعف
• خستگی
• درد مفاصل، عضلات و کمر
• سردرد

علائم تب مالت در گوسفندان شامل مرگ فرزندان ضعیف، وزن کم از شیر گرفتن، کاهش تولید شیر، اورکیت و اپیدیدیمیت و کاهش باروری است.

قبل از ادامه مقاله پیشنهاد می کنیم مقالات زیر را مطالعه بفرمایید:

♣ آشنایی با انواع بیماری های دام، پیشگیری و درمان 

♣ بررسی جامع چرخه بهداشت دام و دامداری

راه‏ های سرایت بیماری تب مالت به انسان

در حالی که بعید است بروسلوز از فرد به فرد سرایت کند، این احتمال وجود دارد که از طریق شیر مادر، انتقال خون یا پیوند بافت منتقل شود. با این حال، راه های انتقال بیماری تب مالت، شامل موارد زیر است:

• مصرف گوشت نیم پز
• مصرف لبنیات خام
• استنشاق باکتری هایی که باعث بروسلوز می شوند
• دست زدن به حیوانات آلوده

راه های پیشگیری از تب مالت در انسان

واکسیناسیون گاو با واکسن بروسلوز باعث افزایش مقاومت حیوانات در برابر این بیماری می شود. هیچ واکسنی برای انسان وجود ندارد. راهکارهایی در زمینه پیشگیری از تب مالت در انسان وجود دارد که عبارتند از:

• با توجه دقیق به مصرف گوشت های پخته و لبنیات می توان از تب مالت در انسان پیشگیری کرد. مصرف شیر پاستوریزه به دلیل از بین رفتن باکتری های بد از طریق فرآیند گرم کردن، ایمن بودن آن را تضمین می کند.
• کارگران آزمایشگاه یا شکارچیان باید در هنگام دست زدن به حیوانات اقدامات احتیاطی را انجام دهند. پوشیدن دستکش لاستیکی، روپوش و عینک از ورود باکتری های عفونی به زخم های پوستی یا چشم جلوگیری می کند.

راه های پیشگیری از تب مالت در دام ها

چگونه باید از تب مالت جلوگیری کرد؟ با استفاده از روش های بهداشتی مناسب می توان از بروسلوز جلوگیری کرد. استراتژی های مناسب مدیریت گله نیز می تواند به جلوگیری از تب مالت کمک کند. این موارد عبارتند از: نگهداری گله های بسته، ثبت هویت فردی حیوانات و نگهداری سوابق دقیق، جداسازی و آزمایش مواد افزودنی خریداری شده و همچنین ورود مجدد گاوها به گله و ترتیب دادن کارهای تشخیصی و کالبدگشایی برای گاوهای بالقوه یا مشکوک به بروسلوز.

راه های تشخیص تب مالت

تشخیص و درمان تب مالت از طرق مختلفی صورت می گیرد. تشخیص بر اساس باکتریولوژی یا سرولوژی است. B abortus را می توان از جفت بازیابی کرد اما در کشت خالص از معده و ریه های جنین سقط شده راحت تر است. برای تشخیص بیماری تب مالت، اگر بیماری از روی نشانه های ظاهری آن تشخیص داده نشود، تست ترشحات پستان نمونه های ارجح برای تشخیص است. همچنین می توان آنتی بادی ها را در شیر، آب پنیر و مایع منی تشخیص داد.

علائم و راه های درمان تب مالت

تلاش ها برای تشخیص و پیشگیری است، زیرا درمان قطعی تب مالت در دسترس نیست. گاهی اوقات، حیوانات ممکن است پس از مدتی بهبود یابند. اما معمولاً فقط علائم ناپدید می شوند و حیوانات بیمار می مانند. چنین حیواناتی منابع خطرناک عفونت برای سایر حیواناتی هستند که با آنها ارتباط دارند. ریشه کنی نهایی به آزمایش و حذف راکتورها بستگی دارد. این بیماری از بسیاری از گله ها و مناطق منفرد با این روش ریشه کن شده است. گله ها باید در فواصل منظم آزمایش شوند تا زمانی که دو یا سه آزمایش متوالی منفی شود.
بر اساس تحقیقات اخیر محققان، تاثیر ضدعفونی کننده های گلوتار آلدئید، آمونیوم چهارتایی و پراستیک اسید بر روی انواع میکروب بروسلا بررسی شده است و نتایج نشان داد که پراستیک اسید در غلظت های پایین و در دمای 45 درجه، و در 72 ساعت تاثیر بسیار مثبتی در از بین بردن باکتری های بروسلا دارد و تاثیر آن می تواند تا 24 روز باقی بماند.

کلام آخر:

بیماری تب مالت گاوی یک بیماری جدی برای دام است که پیامدهای قابل توجهی بر سلامت دام، سلامت عمومی و تجارت بین المللی دارد. با توجه به آسیب وارد شده توسط عفونت در دام ها (کاهش تولید شیر، کاهش وزن، از دست دادن جوان، ناباروری و لنگش) این بیماری یک تهدید بزرگ برای دام است. این واقعیت که این بیماری می تواند به سرعت گسترش یابد و به انسان منتقل شود، آن را جدی تر می کند. لذا جلوگیری از تب مالت در گله های غیر آلوده و محیط زندگی آن ها بسیار مهم است. برای پیشگیری از تب مالت، از ضدعفونی کننده داموسیب برای ضدعفونی کردن آبخوری و غذاخوری آلوده به میکروب بروسلا می توان استفاده کرد. همچنین از آرال گلوتار می توان در فضای باز (به عنوان مثال، ضد عفونی کردن وسایل و تجهیزات حمل و نقل دام، لباس ها، چکمه ها)، در استریل کردن محیط های کاری بزرگ مانند کشتارگاه ها و کف های آلوده به باکتری بروسلا با موفقیت استفاده کرد.