آموزش جامع پرورش ماهی در خانه و استخر

برخی، پرورش ماهی را راه حلی برای مشکل صید بی رویه می دانند. با این حال، استخر پرورش ماهی بی خطر نیست و می تواند با معرفی بیماری ها، آلاینده ها و گونه های مهاجم به اکوسیستم ها آسیب جدی وارد کنند. خسارت ناشی از مزارع پرورش بسته به نوع ماهی، نحوه پرورش و تغذیه، اندازه تولید و محل پرورش آن متفاوت است. به نقل از سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO):

تقریباً 32 درصد از ذخایر ماهی جهان بیش از حد مورد بهره برداری، تخلیه یا بازیابی قرار می گیرند و نیاز به بازسازی فوری دارند.

در شمال کشور ما پرورش ماهی قزل آلا، به طور فزاینده ای انجام می شود تا حدی که تعداد کثیری از مردم، به پرورش ماهی در خانه روی آورده اند. سوالات پرتکراری که در این زمینه پرسیده می شوند مرتبط با حداقل سرمایه برای پرورش ماهی، هزینه احداث استخر پرورش ماهی و یا سود پرورش ماهی قزل آلا است. در این مقاله به این سوالات پاسخ می دهیم و آموزش جامعی از انواع روش های صحیح پرورش را ارائه خواهیم داد.

---

قبل از مطالعه مقاله، پیشنهاد میکنیم مقالات زیر را بخوانیم:

♣ لزوم ضدعفونی استخر پرورش آبزیان

---

پرورش ماهی چیست؟

در پرورش ماهی یا آبزی پروری، ماهی ها در گروه های بزرگ در داخل تانک ها یا قفس ها پرورش می یابند. این صنعت، صنعت دارای سیستم های متنوعی برای افزایش تولید است. روش های مورد استفاده به گونه ماهی پرورش یافته و محل مزرعه بستگی دارد. مزارع پرورش معمولاً در داخل آب های کوچک مانند دریاچه ها یا برکه ها یا در دریا در امتداد ساحل قرار دارند. ماهی در مزارع ماهی و در استخر، پرورش و برای مصرف به مردم فروخته می شود. هزاران مزارع پرورش برای آبزیان در جهان وجود دارد که بیش از نیمی از ماهی های مصرفی جهان در این مزارع، تولید می شود. گونه های متداول شامل پرورش ماهی قزل آلا، ماهی تن، ماهی کاد، سالمون و ماهی هالیبوت است.

روش های پرورش ماهی:

روش های متعددی برای ساخت حوضچه پرورش وجود دارد. از این روش ها هم برای پرورش ماهی در خانه و هم برای پرورش در مقیاس صنعتی استفاده می شود. در زیر متداول ترین روش های آبزی پروری ارائه شده است:

1. پرورش با سیستم قفس:

اولین روش پرورش، سیستم قفس است که از قفس هایی استفاده می کند که در دریاچه ها، حوضچه ها و اقیانوس های حاوی ماهی قرار می گیرند.

این روش همچنین به طور گسترده ای به عنوان کشت در ساحل نیز شناخته می شود. ماهی ها در ساختارهای قفسی شکل، نگاهداری و به طور مصنوعی تغذیه و برداشت می شوند. روش پرورش ماهی در قفس طی این سال ها پیشرفت های تکنولوژیکی متعددی داشته است،و به ویژه با کاهش بیماری ها و نگرانی های زیست محیطی همراه بوده است. با این حال، مهم ترین نگرانی در روش قفس، فرار ماهیان و شل شدن قفس ها هنگام ازدحام جمعیت ماهیان وحشی است.

2. پرورش با سیستم آبیاری خندق یا حوضچه:

روش دوم برای پرورش ماهی سیستم آبیاری خندق یا حوضچه است.شرط اساسی برای این روش داشتن خندق یا حوضچه ای است که آب را در خود نگه می دارد. این یک سیستم منحصر به فرد است زیرا در سطح کمی، ماهی ها به طور مصنوعی تغذیه می شوند و پسماندهای تولید شده از ماهی برای کود دهی به مزارع کشاورزان استفاده می شود. در مقیاس بزرگتر، بیشتر در حوضچه ها، به دلیل رشد گیاهان و جلبک برای غذای ماهی، خود پایدار است.

3. پرورش ماهی به شیوه ترکیبی:

سومین روش، پرورش ماهی به شکل ترکیبی است. در این شیوه، گونه های ماهی محلی و ماهی های وارداتی در یک حوضچه، همزیستی دارند. تعداد گونه های ماهی ممکن است گاهی اوقات از شش گونه در یک حوضچه بیشتر باشد. گونه های ماهی همیشه با دقت انتخاب می شوند تا از همزیستی گونه ها و کاهش رقابت برای غذا اطمینان حاصل شود.

4. سیستم های بازیافت یکپارچه:

چهارمین روش، سیستم های بازیافت یکپارچه نامیده می شود که بزرگترین روش پرورش برای انواع ماهی خالص محسوب می گردد. در این روش، از مخازن پلاستیکی بزرگی استفاده می شود که در داخل گلخانه قرار می گیرند. بسترهای هیدروپونیک وجود دارد که در نزدیکی مخازن پلاستیکی قرار می گیرند. آب موجود در مخازن پلاستیکی به بسترهای هیدروپونیک منتقل می شود، و به جایی که ضایعات خوراک ماهی برای تأمین مواد مغذی محصولات گیاهی که در بسترهای هیدروپونیک رشد می کنند، می رود. اکثر انواع گیاهانی که در بسترهای هیدروپونیک رشد می کنند گیاهانی مانند جعفری و ریحان هستند.

5. پرورش ماهی کلاسیک:

 این روش همچنین با عنوان “جریان از طریق سیستم” شناخته می شود. این زمانی است که گونه های ماهی از تخم ها بیرون می آیند و در نهرها گذاشته و رها می شوند.

تجهیزات موردنیاز برای پرورش ماهی

در حالی که روند راه اندازی یک مزرعه پرورش ماهی برای فارم های کوچک و بزرگ یکسان است، در فارم های کوچک، تنها چیزی که نیاز دارید ماهی هایی به سایز انگشت و یک حوضچه است. اگرچه شباهت هایی بین اصول پرورش ماهی در خانه با پرورش صنعتی آن وجود دارد، با این حال در استخر های بزرگ پرورش ماهی موارد زیر موردنیاز هستند:

• پمپ ها

  پمپ ها بیشتر در پمپاژ آب داخل یا خارج حوضچه استفاده می شوند. این پمپ ها به خوبی مجهز هستند و از رسیدن آب مداوم به حوضچه اطمینان حاصل می کنند.

• تجهیزات آزمایش آب

  تجهیزات آزمایش آب به منظور کمک به آزمایش آبها ارائه شده است. این تجهیزات برای بررسی اینکه آیا آب برای ماهی مناسب است یا خیر استفاده می گردد.

• توری

  توری همه گونه های ماهی را برای برداشت جمع کرده و به صید تعداد زیادی ماهی کمک می کند.

• مخازن (حوضچه ها، استخر ها)

  برای نگهداری تعداد زیادی ماهی جهت برداشت و بازاریابی ساخته شده اند. این مخازن و حوضچه ها به طور معمول به منظور ایجاد محیط بهتر برای ماهی ها ساخته می شوند.

• تجهیزات هوادهی

  جریان بهتر اکسیژن در حوضچه را تسهیل می کند.

6 مرحله پرورش ماهی در خانه/استخر/فارم

در کنار تجهیزات موردنیاز، انتخاب مکان و فراهم کردن شرایط لازم برای آبزی پروری، از اهمیت بالایی برخوردار است. در بخش زیر، شش مرحله از مراحل پرورش ماهی در منزل و استخر را شرح می دهیم:

1. انتخاب منطقه با مساحت مناسب

اولین قدم در فرایند پرورش ماهی، انتخاب منطقه مناسب زمین است. زمین باید از نظر اندازه، کیفیت خاک و منبع آب مناسب باشد:

• اندازه: اطمینان حاصل کنید که زمین به اندازه کافی برای استخر پرورش ماهی بزرگ باشد. زیرا به رشد و توسعه تجارت شما در آینده کمک می کند. به اندازه کافی بزرگ به معنی مقدار کافی ماهی برای پرورش است.
• کیفیت خاک: مکانی با خاک با کیفیت بالا انتخاب کنید. زیرا کیفیت خاک به طور مستقیم بر کیفیت و کمیت ماهی های دریافتی تأثیر می گذارد. در حقیقت حداقل بیش از 20 درصد خاک باید خاک رس باشد. همچنین مکان انتخابی باید نسبتاً هم سطح زمین باشد تا اطمینان حاصل شود که به راحتی مستعد سیل نیست. این امر همچنین به جلوگیری از ورود آب کثیف به استخر پرورش ماهی کمک می کند. همچنین خاک باید فاقد سنگ بوده و یا سنگ کمی داشته باشد.
• آب: در پرورش ماهی، تامین آب مداوم، یک امر حیاتی است. پرورش ماهی با منبع آب غیرقابل اعتماد نه تنها استرس زا است بلکه باعث تولید ماهی های ناسالم و در نتیجه تولید پایین می شود. مکانی را پیدا کنید که منبع قطع آب شیرین و تمیز در آن وجود داشته باشد. مکانی در نزدیکی رودخانه، دریاچه و یا نهرها پیدا کنید. حوضچه یا استخر پرورش ماهی باید حدود 0.7 متر عمق داشته باشد.

2. طراحی و ساخت حوضچه

ساختن حوضچه با طراحی ضعیف در منطقه ای که به طور تخصصی انتخاب شده است، فایده ای ندارد. طراحی حوضچه از اهمیت بالایی برخوردار است. هزینه احداث استخر پرورش ماهی با توجه به ابعاد و طراحی آن متغیر می باشد. طراحی حوضچه به نوع گونه هایی که می خواهید پرورش دهید، بستگی دارد. نکات زیر درمورد طراحی استخر پرورش ماهی بسیار حائز اهمیت است:

• ورود و خروج آب:

آب باید به طور مداوم و با سرعت مناسب به داخل و خارج حرکت کند.اگر خروجی آب بیش از حد باشد، جلبک های مفید را نیز دفع می کند که برای ماهی مطلوب نمی باشد. از طرف دیگر، جایی که آب برای مدت طولانی در حوضچه نگهداری می شود، ممکن است منجر به کاهش اکسیژن گرددودر نتیجه ماهی ها ناسالم می شوند. بنابراین مهم است که همیشه سطح آب استخر پرورش ماهی را زیر نظر داشت.

• مدیریت خوب:

هنگام ساخت، صفحه ها باید به صورت استراتژیک و ماهرانه قرار گیرند. تمام ورودی ها و خروجی ها باید به درستی پوشانده شود تا از ورود حشرات و شکارچیان جلوگیری گردد.

• زهکشی خوب:

شیب ایده آل برای استخر پرورش ماهی 0.02 متر برای هر 10 متر است. این امر به تنظیم نرخ ورودی و خروجی آب کمک می کند.

• شکل و اندازه:

بهره وری در حوضچه های کم عمق بیشتر است. با این حال، حوضچه ها نباید خیلی کم عمق باشند. انتهای کم عمق تقریباً 50 سانتی متر باشد.

• فاصله بین حوضچه ها:

اگر هیچ فاصله ای بین حوضچه ها و یا استخر پرورش ماهی وجود نداشته باشد، این امر تغذیه ماهی را بسیار چالش برانگیز می کند. همچنین ممکن است برداشت ماهی در حوضچه ای که نیاز به دستگاه داشته باشد، را دشوار سازد. بنابراین باید فضاهایی در بین آنها قرار داده شود تا در صورت نیاز به عنوان مسیر های تغذیه کننده و ماشین آلات مورد استفاده قرار گیرند. مسیرها باید استاندارد باشند تا از ایجاد فشار جلوگیری شود.

3. انتخاب گونه های ماهی

این مرحله، سخت ترین مرحله برای اکثر افرادی است که می خواهند پروژه پرورش ماهی را شروع کنند. به این دلیل که انواع متنوعی از ماهی وجود دارد. بنابراین قبل از تصمیم گیری در مورد نوع پرورش ماهی، مهم است که همه اطلاعات لازم را در مورد آن داشته باشید تا بتوانید انتخاب عاقلانه را انجام دهید. ماهی های نامبرده شده، متداول ترین ماهی ها برای پرورش، عبارتند از:

• تیلاپیا
• قزل آلا
• سالمون
• اوزون برون
• کپور

در ادامه، به شرح هر یک می پردازیم.

 الف) پرورش تیلاپیا:

پرورش ماهی تیلاپیا به دلیل سختی، رشد سریع و توانایی رشد ماهی در سیستم‌های مختلف پرورشی مانند برکه‌ها، قفس‌ها، مخازن و سیستم‌های آبزی پروری در گردش، یک عمل آبزی پروری با رشد سریع و پایدار است. رایج ترین گونه های پرورشی تیلاپیا نیل، آبی و موزامبیک هستند که تیلاپیا نیل به دلیل رشد سریع و گوشت مرغوب آن محبوب ترین است. تیلاپیا همه چیز خوار است و می توان آن را با رژیم های غذایی گیاهی تغذیه کرد و کشاورزی آن را مقرون به صرفه می کند. آنها در آب گرم رشد می کنند و به بسیاری از بیماری ها مقاوم هستند، اگرچه نیاز به مدیریت مناسب کیفیت آب دارند.

ب) پرورش ماهی قزل آلا:

رشد و تکثیر ماهی قزل آلا به شرایط خاصی نیاز دارد. پرورش ماهی قزل آلا چه در حوضچه باشد و چه در مخازن، این چهار شرط باید با نرخ بهینه یا حداقل نزدیک به مطلوب برآورده شود:

 pH آب:

طی دوره پرورش ماهی قزل آلا، این ماهی به سطوح مختلفی از pH نیاز دارد. هنگامی که آنها هنوز به شکل جنین و سرخ هستند، pH مطلوب بین 6/5 تا 8 است. با این حال، هنگامی که آنها به بچه ماهیان می رسند و تا مرحله بالغ، تحمل pH وسیع تری بین 6 تا 8/5 دارند.

دمای آب:

دمای مطلوب آب برای رشد قزل آلا نیز بسته به مرحله رشد آنها متفاوت است. در طول تخم بارور برای شنا کردن، دمای مطلوب بین 7-18 درجه سانتی گراد است. با این حال، هنگامی که آنها به ماهیان بالغ می رسند، دمای مطلوب آب بین 7-20 درجه سانتی گراد افزایش می یابد. تغییرات دما تأثیر بسزایی بر رفتار تغذیه این ماهیان دارد. با افزایش دمای آب، رفتار تغذیه آنها نیز افزایش می یابد. با این حال، با رسیدن به دمای بالای 18 درجه سانتی گراد، رفتار تغذیه آنها به شدت کاهش می یابد و حتی متوقف می شود. بنابراین، برای اطمینان از تغذیه مطلوب ماهیان و حمایت از بهترین رشد آنها، دمای مطلوب به طور کلی برای این ماهی ها بین 13 تا 15 درجه سانتی گراد است.

 محتوای اکسیژن محلول:

محتوای اکسیژن محلول در آب برای اطمینان از این که همه موجودات زنده در آب قادر به تنفس هستند مهم است، و این امر به ویژه هنگام درک مزرعه پرورش ماهی قزل آلا بسیار مهم است. مشابه دو حالت دیگر، میزان اکسیژن محلول مورد نیاز برای پرورش ماهی قزل آلا رنگین کمان نیز بسته به مرحله رشد آنها متفاوت است. برای گروه جوان ماهی، به ویژه در طول تخم و مرحله اول بلوغ، میزان اکسیژن محلول بهینه بین 5 تا 6 میلی گرم در لیتر متغیر است. با این حال، هنگامی که ماهی ها پیر می شوند، میزان اکسیژن محلول قابل قبول بین 4 تا 5 میلی گرم در لیتر است.

 تامین آب:

ماهی قزل آلا باید در آب تازه، تمیز و غنی از اکسیژن زندگی کند. در طول تخم و مرحله بلوغ، آنها به 0.25-2.5 لیتر در دقیقه آب شیرین در هر 10.000 تخم یا بچه ماهی در حال رشد نیاز دارند. در حالی که در حین پرورش بچه ماهی، ابتدا به 1.25 لیتر در دقیقه آب برای 1000 تخم نیاز دارند، اما در پایان، آنها به 3.5-4.5 لیتر در دقیقه آب نیاز دارند. هنگامی که ماهی ها به مرحله انگشتان رسیدند، در ابتدا برای 1 هزار انگشت به 3.5 تا 4.5 لیتر در دقیقه آب نیاز دارند و نیاز آنها به آب شیرین به 10-14 لیتر بر دقیقه افزایش می یابد. هنگامی که ماهیان در مرحله پرورش بالغ هستند، در ابتدا به 10-14 لیتر در دقیقه نیاز دارند و برای 1000 ماهی بالغ حدود 67-95 لیتر در دقیقه افزایش می یابد.

ج. پرورش ماهی سالمون:

ماهی سالمون یکی از محبوب ترین گونه های ماهی است. ماهی سلمون پرورشی برای جلوگیری از شیوع بیماری واکسینه شده است و فقط در موارد نادر به داروهای اضافی نیاز دارد. اغلب در مورد رنگهای مختلف بین ماهی آزاد وحشی و ماهی پرورشی سوالاتی وجود دارد، اما باید گفت ماهی سلمون رنگ آمیزی نشده است، رنگ آنها، از غذایشان ناشی می شود. خوراک ماهی سلمون برای حفظ ذخایر ماهی وحشی ساخته شده است.

د. پرورش ماهی اوزون برون:

این ماهی دارای خاویار ارزشمند و گرانبها، به دلیل حساسیت فوق العاده بالایش، پیچیدگی های فراوانی برای پرورش دارد. اما در شمال کشور ایران، پرورش ماهی اوزون برون هم در آب های شور و هم در آب های شیرین انجام می شود.

ه. پرورش ماهی کپور:

پرورش ماهی کپور در خانه با پرورش ماهی کپور در حوضچه، تفاوت های زیادی دارد. حداکثر پتانسیل رشد ماهی کپور حتی با وجود تغذیه اضافی و کیفیت خوب آب، به ندرت در استخرهای در فضای باز به دست می آید، تنها در کشورهای گرمتر این امکان وجود دارد. اگر ماهی کپور در داخل خانه با آب گرم و نگهداری مداوم پرورش داده شود، به حداکثر پتانسیل خود می رسد.

4. تغذیه ماهی ها

در فرآیند پرورش ماهی، مراقبت و تغذیه مناسب برای ماهی، قطعاً باعث افزایش سریع وزن و رشد آنها می شود. این بدان معناست که خرید مکمل برای افزایش بهره وری آنها موردنیاز است. توجه به نکات زیر بسیار ضروری است:

• جمعیت ماهیان باید محدود باشد تا اطمینان حاصل شود که آنها برای غذا رقابت نمی کنند.
• ماهی ها به ویژه ماهی تیلاپیا بیشتر از جلبک ها، غذاهای ماهی تولید شده یا حشرات آب، تغذیه می کنند.
• می توانید گرانول هایی تهیه کنید که از سویا، ذرت، محصول گیاهی و برنج تهیه شده باشند.
• می توان با افزودن مدفوع مرغ یا کود، رشد جلبک ها را در برکه تحریک کرد. آنها به سرعت رشد خواهند کرد، و بنابراین منابع غذایی اضافی را تأمین می کنند.
• تغذیه در ساعات صبح و بعد از ظهر بهتر است. اطمینان حاصل کنید که غذای خورده نشده ساعت ها در حوضچه ماهی نماند، زیرا ممکن است سمی شود.
• هنگام خرید مکمل ها، اطمینان حاصل کنید که برای گونه هایی که پرورش می دهید مناسب باشد، زیرا غذاهای مکمل مختلف برای گونه های مختلف وجود دارد.

5. برداشت ماهی

این کار با استفاده از تور یا تخلیه تمام حجم آب در مواردی که تمام ماهی ها را برداشت می کنید، انجام می شود. لازم به ذکر است که گونه های مختلف ماهی در مراحل و وزن مختلف برداشت می گردد. برای اینکه بتوانید حداکثر مواد غذایی را دریافت کنید و ماهی های با کیفیت را در اختیار مشتریان خود قرار دهید، باید اطمینان حاصل کنید که آنها به روش صحیح و در زمان مناسب برداشت می شوند.

6. بازاریابی و فروش ماهی

جهان در حال آگاهی از ارزش غذایی ماهی است. ماهی منبع خوبی از ویتامین D، امگا 3، ویتامین B2 و بسیاری دیگر است. تحقیقات نشان می دهد که حدود 500000 نفرتصور می کنند که خوردن ماهی به طور منظم طول عمر را افزایش می دهد. این بدان معناست که شما در حال حاضر یک بازار آماده دارید. با این حال، هدف این است که ماهی را به نقاط بسیار دور منتقل نکنید. زیرا این امر باعث کاهش حاشیه سود شما و کاهش کیفیت ماهی نیز می شود. مانند سایر مشاغل، این مشاغل نیز باید به بازار عرضه شوند.

---

همچنین بخوانید:

♣ بهداشت و بیماری های آبزیان

♣ بیماری های استخر میگو: عامل اصلی مشکلات پرورش میگوی جنوب

---

حداقل سرمایه برای پرورش ماهی

مقدار پول مورد نیاز برای شروع این تجارت بیشتر به مقیاس پروژه بستگی دارد. راه اندازی این کسب و کار ممکن است کمی چالش برانگیز باشد؛ زیرا مکان های مختلفی وجود دارد که می توانید سرمایه خود را از آنها تامین کنید. می توانید وام را از بانک محلی خود دریافت کنید یا سرمایه ای را از سرمایه گذاران جمع آوری کنید. بنابراین مهم است که یک برنامه تجاری خوب تهیه کنید تا بتوانید بودجه خوبی از بانک دریافت کنید. نخست، با پس اندازهای کوچک خود شروع کنید و در نهایت تجارت شما رشد خواهد کرد. اینکه پرورش کدام ماهی سود بیشتری دارد، کاملا به سلیقه افراد آن منطقه، هدف از پرورش آن ماهی، امکان ارسال به شهرهای دیگر و یا حتی صادرات آن ماهی بستگی دارد.</p>

محاسبه تقریبی هزینه احداث استخر پرورش ماهی قزل آلا

هزینه دقیق احداث استخر پرورش ماهی قزل آلا به عوامل متعددی از جمله مکان استخر، نوع خاک، عمق آب، تجهیزات مورد استفاده، سیستم تصفیه آب، نوع سازه استخر، نرخ دستمزد نیروی کار و قیمت مصالح ساختمانی در زمان ساخت بستگی دارد. بنابراین، ارقام ذکر شده در این پاسخ تنها یک برآورد تقریبی هستند و ممکن است با واقعیت متفاوت باشند.

عوامل موثر بر هزینه ساخت استخر عبارتند از:

• مکان استخر: هزینه زمین، دسترسی به آب و برق، هزینه حمل و نقل مصالح و تجهیزات
• نوع خاک: نوع خاک زمین و نیاز به عملیات خاکبرداری و تسطیح زمین
• عمق آب: عمق آب استخر بر میزان مصالح مورد نیاز و حجم آب تأثیر می‌گذارد.
• تجهیزات: پمپ‌های آب، سیستم هوادهی، سیستم تصفیه آب، سیستم گرمایش یا سرمایش آب، سیستم تغذیه ماهی و …
• سازه استخر: نوع سازه (بتنی، فایبرگلاس، PVC و …) و ابعاد آن
• نرخ دستمزد: هزینه نیروی کار برای ساخت استخر و نصب تجهیزات
• قیمت مصالح: قیمت مصالح ساختمانی مانند سیمان، آهن، سنگ و …

هزینه‌های اصلی پرورش:

هزینه راه اندازی استخر پرورش به حجم 260 متر مکعب، با ابعاد 20*10*1 متر (طول 20 متر، عر 10 متر، ارتفاع 1 متر) عبارتند از:

هزینه های اصلی پرورش ماهی	جزئیات هزینه ها
هزینه زمین	قیمت زمین بسته به موقعیت جغرافیایی و امکانات منطقه بسیار متغیر است.
هزینه خاکبرداری و تسطیح	هزینه آماده‌سازی زمین برای ساخت استخر
هزینه ساخت سازه استخر	شامل هزینه مصالح، قالب‌بندی، آرماتوربندی و بتن‌ریزی
هزینه تجهیزات	هزینه خرید و نصب پمپ‌ها، فیلترها، هواده‌ها و سایر تجهیزات مورد نیاز
هزینه سیستم‌های جانبی	هزینه ساخت ساختمان‌های اداری، انبار، جاده دسترسی و ...
هزینه خرید بچه ماهی	هزینه خرید بچه ماهی قزل آلا برای پر کردن استخر
هزینه‌های جاری	هزینه‌های جاری شامل هزینه آب، برق، غذا، دارو، دستمزد کارگر و ...

پرورش ماهی در خانه

با توجه به شواهد بی شمار درباره وجود مواد شیمیایی و ناخالصی در ماهی های پرورش یافته خارجی، پرورش ماهی در خانه جایگزین مطمئن تری نسبت به خرید ماهی از فروشگاه است. پرورش ماهی در خانه می تواند در مقیاس کوچک در حوضچه ها، یا مخازن حیاط خلوت انجام شود. این کار به دو منظور انجام می شود: پرورش ماهی زینتی به عنوان حیوان خانگی یا برای فروش. معمولا پرورش ماهی در خانه و در استخر به منظور فروش آن انجام می شود.

پرورش ماهی زینتی در منزل

چندین نکته کلیدی برای پرورش ماهی زینتی در منزل وجود دارد: کیفیت آب؛ دمای آب؛ تراکم انبار. ماهی آکواریومی به دلیل رنگ بدن زرق و برق دار، شکل بدن عجیب و غریب و عادات جالبش به شدت مورد علاقه مردم است. در اتاق های مختلف در خانه، ادارات، مغازه ها، هتل ها، رستوران ها، پارک ها، آکواریوم ها و غیره دیده می شود و ارتباط بسیار نزدیکی با انسان دارد. پرورش ماهی در خانه به خصوص ماهی آکواریوم نه تنها محیط را زیبا می کند بلکه روحیه خوبی را برای افراد به ارمغان می آورد.

شرایط آب برای پرورش ماهی زینتی در منزل (در آکواریوم)

برای پرورش دادن ماهی زینتی در منزل باید پارامتر های کیفیت و دمای آب و اکسیژن محلول را در نظر گرفت. جزییات این موارد به شرح زیر است:

•  کیفیت آب

مهمترین فاکتور برای پرورش ماهی زینتی در منزل، کیفیت آب است که شامل سختی آب، pH، اکسیژن محلول و ویروس ها می شود. آب یک محیط زنده برای ماهیان است و کیفیت آب به طور مستقیم بر رشد ماهی تأثیر می گذارد. آب رودخانه، آب چاه و چشمه همگی می توانند برای ماهیان زینتی استفاده شوند، اما باید استانداردهای آب آشامیدنی را برآورده کنند. پرورش برخی از ماهی های گرمسیری نیازی به تنظیم کیفیت آب ندارد، اما پرورش سایر ماهیان گرمسیری نیاز به تنظیم کیفیت آب خواهد داشت.

• دمای آب

ماهی نوعی حیوان است که درجه حرارت خود را تغییر می دهد، بنابراین دمای زیاد یا خیلی پایین آب برای بقا و رشد ماهی مناسب نیست. دمای آب ماهی پرورش یافته باید با توجه به نیازهای فیزیولوژیکی هر ماهی تعیین شود و با نور، گرمایش و آب مکمل تنظیم شود.

•  اکسیژن محلول

میزان اکسیژن محلول در آب ارتباط مستقیمی با رشد ماهی دارد، میزان اکسیژن زیاد یا خیلی کم برای رشد ماهی نامطلوب است. معمولاً در سحر و ساعت 4 یا 5 بعد از ظهر، ماهی ها مستعد هیپوکسی هستند، بنابراین می توانید از پمپ هوای آب مجهز برای شارژ اکسیژن در زمان مناسب استفاده کنید. تغییرات کمی منظم آب، همچنین می تواند میزان اکسیژن محلول در آب را افزایش داده و شفافیت آب را بهبود بخشد.

شرایط رشد و پرورش ماهی زینتی در آکواریوم خانگی

جهت پرورش انواع ماهی های زینتی در آکواریوم، توجه به نکات زیر ضروری است. از آنجایی که ماهی های زینتی بسیار حساس هستند، عواملی مانند نور، تغذیه، اکسیژن و غیره در بقای عمر آن ها بسیار حائز اهیمت است. در زیر به برخی از این عوامل تاثیرگذار می پردازیم:

• روشنایی:

روشنایی به طور کلی به نور و نور خورشید اشاره دارد. مقدار متوسطی از نور می تواند عملکرد ترشح تیروئید ماهی را تقویت کند، که برای رشد و نمو ماهی مفید است، اما نور بیش از حد مضر خواهد بود. نور همچنین نقش مهمی در تغییر کیفیت آب ایفا می کند و می تواند باعث تغییر در رنگ بدن ماهی ها شود و اشعه های ماوراء بنفش در نور خورشید نیز دارای اثر ضد باکتریایی خاصی هستند. یک نور بنفش 15-25 وات را می توان در آکواریومی که فاقد نور خورشید است نصب کرد. می توان آن را هر روز چندین ساعت تحت تابش قرار داد که برای سلامت ماهی مفید است.

• تراکم جمعیت:

در حین عملیات پرورش ماهی زینتی، تراکم منطقی تعداد ماهی، یک اقدام مهم برای اطمینان از سلامت بدن ماهی و بهداشت محیط آب است. تراکم بسیار زیاد بر فضای فعالیت بدن ماهی تأثیر می گذارد و به راحتی باعث هیپوکسی و آلودگی آب می شود. تراکم باید با توجه به ظرفیت آب، نوع و مقدار ماهی و عادات زندگی ماهی تعیین شود. به طور کلی، نگاهداری کمتر از 6-8 ماهی قرمز در حدود 10 سانتی متر در مخزنی که حدود 1 متر است مناسب می باشد.

• خوراک:

خوراک شامل خوراک مصنوعی و خوراک طبیعی است. خوراک مصنوعی بر اساس نوع ماهی و نیازهای تغذیه ای مرحله رشد آن، با توجه به نسبت معینی از پروتئین، چربی، ویتامین ها، مواد افزودنی و غیره به صورت ذراتی با اندازه های مختلف مخلوط می شود. در حین پرورش ماهی، تغذیه باید مرتبا کنترل شود و از غذای بیش از حد اجتباب گردد. ماهی باید ظرف 20 دقیقه غذا بخورد. مواد غذایی و فضولات باقیمانده در آب باید به موقع حذف شوند تا از آلودگی آب جلوگیری شود.

• پیشگیری از بیماری:

در فرآیند پرورش ماهی، انواع مختلفی از بیماری ها در کمین ماهی هاست. بیماریهای مختلف ماهی روشهای متفاوتی برای درمان دارند. قبل از درمان مناسب، آنها باید به طور دقیق تشخیص داده شوند. روش معمول درمان، حل کردن دارو در آب و شستشوی ماهی بیمار است. دلایل زیادی برای بیماری های ماهی وجود دارد که عمدتاً ناشی از دمای آزاردهنده آب، تغذیه نامناسب و تهاجم عوامل بیماری زا است. بنابراین، پیشگیری باید در اولویت قرار گیرد و درجه حرارت آب باید برای اطمینان از کیفیت خوراک و تغذیه مناسب کنترل شود و عملکردی دقیق برای جلوگیری از تهاجم بیماری، ضدعفونی ابزارهای ظرف و بدن ماهی برای اطمینان از سلامت ماهی انجام شود.

---

همچنین بخوانید:

♣ چرا استخرهای پرورش ماهی و میگو ضدعفونی می شوند؟

♣ بیماری های استخر میگو: عامل اصلی مشکلات پرورش میگوی جنوب

---

لزوم ضدعفونی استخر پرورش ماهی و تأسیسات آبزیان

ضدعفونی و گندزدایی، به عنوان یک ابزار مدیریت بیماری رایج در مراکز پرورش آبزیان استفاده می شود. ممکن است به عنوان یک عمل معمول در برنامه های امنیت زیستی که برای حذف بیماریهای خاص طراحی شده اند، و همچنین یک اقدام بهداشتی معمول برای کاهش بروز بیماری در فارم استفاده شود، یا ممکن است در تلاش برای ریشه کنی بیماری (از بین بردن) استفاده شود. دلیل خاص ضدعفونی، استراتژی ضد عفونی مورد استفاده و نحوه اعمال آن را تعیین می کند.

روش های ضدعفونی و گندزدایی فارم های پرورش آبزیان

اصول کلی مربوط به ضدعفونی تاسیسات پرورش شامل استفاده از تیمارهای شیمیایی در غلظت های لازم و در دوره های کافی، برای از بین بردن همه موجودات بیماری زا است، که در غیر این صورت به سیستم های آب اطراف دسترسی خواهند داشت. از آنجایی که سمیت ذاتی ضدعفونی‌کننده‌ها استفاده ایمن در آب‌های آزاد یا سیستم‌های آب باز را ممنوع می‌کند، ضدعفونی‌سازی را می‌توان به‌طور منطقی در هچری‌ها و تأسیسات نگهداری مخازن اعمال کرد. علاوه بر این، از آنجا که برخی از موسسات آبزی پروری عموماً بر اساس آب دریا هستند، ترکیبات تولید شده در طول ضدعفونی آب دریا نیز باید با دقت دفع شوند.

چه بخش هایی از استخرهای پرورش به ضدعفونی نیاز دارند؟

به طور کلی ضدعفونی در بخش های مختلف استخر آبزیان به شرح زیر است:

• ضدعفونی تخم و لارو
• مواد و تجهیزات (تورها، وسایل نقلیه،..)
• کارکنان
• خطوط لوله و مخازن
• ضدعفونی آب منبع
• گندزدایی آب پساب
• ضدعفونی حوضچه ها یا دریاچه های بزرگ
• ساختمان ها
• پوشاک و تجهیزات

جهت اطلاع بیشتر از نحوه ضدعفونی در استخرهای پرورش آبزیان، ویدیوی زیر را مشاهده نمایید:

کلام آخر:

پس از مهیا کردن شرایط لازم برای پرورش از جمله احداث استخر و حوضچه ها، فراهم کردن تاسیسات و تجهیزات لازم، نوبت به تمیز کردن و ضدعفونی استخر پرورش ماهی می رسد. این کار با ضدعفونی آب حوضچه های ورودی، دیواره ها و کف استخرها، فیلتر ها و کلیه تجهیزات پرورش انجام می گیرد. امر ضدعفونی استخرها بخصوص استخرهای پرورش ماهی قزل آل، از اهمیت بالاتری برخوردار است. شرکت آرال شیمی محلول ضدعفونی کننده کنستانتره داموسیب را بعنوان یک ماده ارگانیک و بی خطر برای آبزیان (چه در تمام مراحل رشد و حتی در مرحله برداشت و بسته بندی)، ارائه می دهد. همچنین محصول اسپاسیب، برای جلبک زدایی استخر پس از تخلیه استفاده می شود. برای رسوب زدایی کف و دیواره های استخر نیز می توان محصول جرم گیر فراکلین را بکار برد.

⇐ بروزرسانی در مهر 1403