راه های کنترل و مبارزه با مگس مدیترانه ای چیست؟

مگس میوه مدیترانه ای یکی از مخرب ترین آفات جهان محسوب می شود. این آفت، بر خلاف بسیاری از گونه های مگس میوه، می تواند آب و هوای خنک تری را تحمل کند. در برخی از کشورهای مدیترانه ای، تنها گونه های اولیه مرکبات رشد می کنند، زیرا مگس مدیترانه ای آنقدر سریع رشد می کنند که میوه های فصل پایانی دیگر قابل فروش نیستند. برخی از مناطق تقریباً 100٪ آلودگی به میوه های هسته دار داشته اند. لذا تأثیرات مخرب اقتصادی برای تولیدکنندگان میوه و سبزی شامل کاهش عملکرد و کیفیت، افزایش هزینه های کنترل و از دست دادن بازارها، موجب گردید که در بسیاری از کشورها مقرراتی در مقابله با آن وضع شود. در این مقاله، به بررسی مگس مدیترانه ای و راه های مقابله با آن می پردازیم.

مگس مدیترانه ای چیست؟

مگس مدیترانه ای(مگس مدیترانه ای مرکبات) با نام علمی (Ceratitis capitata(Wiedemann و نام مستعار Medfly یکی از مخرب ترین آفات حشرات جهان است. به دلیل پراکندگی وسیع آن در سراسر جهان، تکثیر بسیار سریع، توانایی آن برای تحمل آب و هوای سردتر نسبت به سایر گونه های مگس میوه های گرمسیری و طیف وسیعی از میزبانان، در بین گونه های مهم اقتصادی مگس میوه، رتبه اول را دارد. لاروهای مگس مدیترانه ای، از بسیاری از میوه های برگریز، نیمه گرمسیری، گرمسیری و برخی سبزیجات تغذیه و رشد می کنند. اگرچه ممکن است آفت اصلی مرکبات باشد، اما اغلب آفت جدی برای برخی از میوه های برگریز مانند هلو، گلابی و سیب است. لاروها از مغز میوه های میزبان تغذیه می کنند، گاهی اوقات در داخل آن تونل می کنند و در نهایت کل میوه را به یک توده آبدار و غیرقابل خوردن تبدیل می کنند.

---

♠ مقالات مرتبط ♠

♣ بیماری های مرکبات

♣ سمپاشی مرکبات

---

مشخصات ظاهری مگس مدیترانه ای

مگس های مدیترانه ای میوه، کوچکتر از مگس خانگی با طول متوسط 3/5-5 میلی متر هستند. بزرگسالان دارای بدن عمدتا تیره با دو نوار سفید روی شکم مایل به زرد هستند. بالهای آنها دارای نوارهایی از علائم قهوه ای، زرد و سیاه است. .آنها همچنین دارای الگوی موزائیکی و خطوط و نقاط متمایزی هستند که در آن بالها به قفسه سینه (قسمت بالای بدن) متصل می شوند. ماده ها دارای تخمک نازک و باریک هستند که برای تخم گذاری در زیر پوست میوه میزبان استفاده می شود. لاروها، کرم های سفید-کرمی رنگ و بدون پا هستند و ممکن است به طول 1 سانتیمتر رشد کنند.

منشاء مگس مدیترانه ای

منشاء مگس مدیترانه ای، در آفریقای جنوبی است، اما در بیشتر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان یافت می شود. این مگس، از سال 1880 در سراسر منطقه مدیترانه، جنوب اروپا، خاور میانه، استرالیای غربی، آمریکای جنوبی و مرکزی و هاوایی گسترش یافت. این گونه، سریعتر و بیشتر از سایر گونه های مگس میوه تکثیر کرد و گسترش یافت.

مگس ترانه ای به چه میزبان هایی حمله می کند؟

مگس مدیترانه ای، به بیش از 260 میوه، گل، سبزیجات و آجیل مختلف حمله می کند. این مگس ها، میوه های ساکولنت با پوست نازک و رسیده را جهت حمله، ترجیح می دهند. می تواند به ویژه برای مرکبات، میوه های هسته دار، میوه های خرمالو، فلفل، گوجه فرنگی و انجیر مضر باشد. اگرچه چندین گونه از خربزه از جمله هندوانه و خربزه مشک به عنوان میزبان مگس ثبت شد، اما عموما آنها را میزبان ضعیفی می دانند. با این حال، ترجیحات میزبان در مناطق مختلف متفاوت است و آنچه ممکن است در یک منطقه میزبان خوب یا ضعیف باشد، ممکن است در منطقه دیگر متفاوت باشد.

نژادهای گوناگون مگس مدیترانه ای

نام های گونه های مختلف مگس مدیترانه ای، به شرح زیر است:

Ceratitis citriperda MacLeay♦
Ceratitis hispanica De Brême♦
Paradalaspis asparagi Bezzi♦
Tephritis capitata Wiedemann♦
(Ceratitis capitata (Wiedemann♦

زمان فعالیت مگس مدیترانه ای

فعالیت آن بستگی به دما دارد. در اواخر بهار، تابستان و پاییز فعال است. در زمستان، در مناطق سردسیر می تواند غیرفعال شود. مگس ها می تواند به عنوان بزرگسالان، تخم ها و لاروها (در میوه ها) و یا شفیره ها در زمین، زمستان گذرانی کند. مگس های بزرگسال در زمستان، زمانی که دمای هوا از 12 درجه سانتی گراد فراتر می رود، فعال هستند. با افزایش دمای هوا در بهار، بزرگسالان شروع به بیرون آمدن از زمین می کنند و مگس های زمستانی در حال فعالیت هستند. اگر کنترل در آن زمان شروع نشود، جمعیت مگس ها افزایش می یابد و در اواخر فصل، مشکل ایجاد می کند.

چرخه حیات مگس مدیترانه ای

مگس مدیترانه ای تحت شرایط مطلوب، می تواند چرخه زندگی خود را در مدت 21 روز تکمیل کند. در دمای زیر 10 درجه سانتیگراد، رشد متوقف می شود و در شرایط سرد، ممکن است تا 100 روز طول بکشد تا چرخه زندگی خود را تکمیل کند. نوع بزرگسال کوچکتر از مگس خانگی است و طول آن حدود 6 میلی متر است.

این گونه از آفات مرکبات و میوه، می توانند تا فاصله 12 مایل پراکنده شوند. با این حال، هنگامی که میوه میزبان وجود دارد، آنها معمولاً بیش از 91-213 متر پراکنده نمی شوند. ماده به صورت گروهی تخم می گذارد، معمولاً 10-14 تخم، آنها را در زیر سطح میوه قرار می دهد. به طور کلی، ماده ها در طول زندگی خود حدود 300 تخم می گذارند. تخمک گذاری اساساً در دمای زیر 15 درجه سانتیگراد متوقف می شود. معمولاً ماده ها بلافاصله پس از توقف تخمک گذاری می میرند.

چرخه زندگی مگس مدیترانه ای، چهار مرحله دارد:

1.  تخم
2.  لارو (ماگت)
3. شفیره
4.  مگس بالغ

1)  تخم: 

تخم ها دقیقاً زیر پوست میوه های حساس گذاشته می شوند. چندین ماده ممکن است در یک سوراخ 75 یا بیشتر تخم بگذارند. میوه های سخت یا نیمه رسیده، عموماً برای تخمک گذاری بر میوه های نرم و رسیده ترجیح داده می شوند.

2)  لارو:

لاروها از سه مرحله عبور می کنند. عمر متوسط لاروها ممکن است به اندازه شش تا 10 روز باشد. در حالی که میانگین دمای هوا به طور متوسط 25 تا 26.1 درجه سانتی گراد است. نوع و وضعیت میوه اغلب بر طول مرحله لاروی تأثیر می گذارد. در مرکبات، به ویژه لیمو و لیموترش، طولانی تر به نظر می رسد. بنابراین لاروها برای رسیدن به بلوغ در یک لیمو رسیده به 14 تا 26 روز زمان نیاز دارند، در حالی که در هلو سبز 10 تا 15 روز است. اندازه کامل یک ماگت (کرم) حدود یک سانتی متر است و برای رسیدن به سومین و آخرین مرحله خود 24-27 روز زمان نیاز دارد. وقتی بالغ می شوند، خود را به سطح میوه می رسانند، روی زمین می افتند و در خاک تونل می زنند و شفیره می شوند.

3) شفیره:

حداقل طول دوره شفیرگی شش تا 13روز است که میانگین دما بین 24.4 تا 26.1 درجه سانتی گراد متغیر است. اگر دمای روزانه به 20.6 تا 21.7 درجه سانتی گراد برسد، این دوره ممکن است حداقل به 19 روز افزایش یابد.

4) مگس بالغ:

در شفیره تشکیل می شود و طی 46-8 روز ظاهر می شود و مجبور می شود به سطح خاک برسد. بزرگسالان تازه ظهور یافته، قبل از شروع تخم گذاری حدود 2-3 روز به بلوغ نیاز دارند. مگس بالغ در صورتی که نتوانند غذا دریافت کنند ظرف چهار روز می میرند.

معمولاً حدود 50 درصد مگس ها در دو ماه اول پس از ظهور می میرند. برخی از آن ها ممکن است در شرایط مطلوب غذا (میوه، عسل یا شیره گیاهی)، آب و دمای خنک تا شش ماه یا بیشتر زنده بمانند. هنگامی که میوه میزبان به طور مداوم در دسترس باشد و شرایط آب و هوایی برای ماه های طولانی مساعد باشد، نسل های پی در پی بزرگ و مستمر خواهند بود. کمبود میوه به مدت سه تا چهار ماه، جمعیت را به حداقل می رساند.

مخاطرات و آسیب های مگس مدیترانه ای بر روی میوه

میوه ها و سبزیجات بارده، در اثر تخم گذاری مگس، تغذیه لاروها و عفونت در اثر بیماری های ثانویه، آسیب می بینند. میوه های آلوده به لاروهای مگس مدیترانه ای، ممکن است علائم “نیش” را در سطحی که مگس ماده تخم ها را برجای گذاشته است، نشان دهند. تخم هایی که در میوه های سفت و سبز و نارس گذاشته می شوند ممکن است باعث توقف رشد میوه شوند. لاروها در داخل میوه های بالغ تغذیه می شوند و تونل هایی از سطح به مرکز ایجاد می کنند. ممکن است ظاهر آغشته به آب در سطح میوه در اطراف نقطه ورود ایجاد شود. پوسیدگی میوه به دلیل عفونت ثانویه اغلب با هجوم مگس میوه رخ می دهد. میوه آلوده از درخت می افتد یا روی درخت می پوسد.

---

همچنین بخوانید:

♣ آفت کشی مرکبات

♣ بیماری های گندم و آفات آن

---

آیا مگس مدیترانه ای برای انسان نیز خطر دارد؟

بیماران نگران ممکن است بپرسند که آیا خوردن مگس میوه یا بقایای باقی مانده مگس میوه بر روی غذای آنها می تواند باعث بیماری گوارشی آنها شود. جالب است که بدانید علیرغم انزجار آورد بودن این مگس، تاکنون بیماری های پزشکی خاصی در ارتباط با خوردن تصادفی مگس میوه یا خوردن غذای آلوده به آن گزارش نشده است. غذاهای فاسدشده می تواند به دلایل مختلف باعث بیماری افراد شود، اما نه در نتیجه تماس با مگس میوه. نگرانی های بهداشت عمومی می تواند برای بیماران، به ویژه والدین، که ممکن است نسبت به قرار گرفتن فرزندان خود در معرض حشرات کوچک نگران باشند، هشدار آور باشد. اگر بیماران بر اثر میکروارگانیسم منتقل شده توسط مگس میوه بیمار شوند، تشخیص منبع عفونت واقعاً دشوار است. با این حال، بیماری عفونی باید به تنهایی تشخیص داده شود و درمان باید به سمت میکروارگانیسم خاص باشد، و نه در راستای مگس های میوه.

میزبان های مگس میوه مدیترانه ای

مگس مدیترانه ای به بیش از 260 گونه میوه ها، سبزیجات، گل ها و آجیل و خشکبار حمله می کند. به طور کلی دو دسته بندی اصلی به عنوان میزبان مگس مدیترانه ای وجود دارد:

1) مگس مدیترانه ای میوه

عموما میوه های با پوست نازک و نیمه رسیده ترجیح داده می شوند. میوه های هسته دار مانند زردآلو، آلو، هلو، شلیل، گیلاس، آووکادو و میوه هایی همچون انبه، خرمالو، انجیر، قهوه و حتی صیفی جات با اینکه میزبان ضعیفی محسوب می شوند، اما باز هم مواردی از وجود حشره در محصولاتی مانند هندوانه، ملون، پاپایا، گوجه و فلفل مشاهده شد. مگس مدیترانه ای هلو، جزو رایج ترین نوع تلفاتی است که کشاورزان درگیر آن هستند.

2) مگس مدیترانه ای مرکبات

مرکبات، یکی از اصلی ترین میزبان های مگس مدیترانه ای است. میوه هایی از قبیل گریپ فروت، پرتقال، لیمو، نارنج و غیره از میزبان های رایج برای این حشره خطرناک هستند. بعلت گستردگی حمله ی این آفت به میوه پرتقال، کمتر کشاورزی هست که با عبارت مگس مدیترانه ای پرتقال یا مگس مدیترانه ای مرکبات آشنا نباشد.

مگس مدیترانه ای در باغات گلستان:

در چهار سال گذشته، شهرستان های استان گلستان به ویژه بندرگز، دستخوش خسارات فراوانی به علت هجوم مگس های مدیترانه ای به باغات این شهرستان شدند. گزارشات حفظ نباتات استان گلستان نشان می دهد با توجه به احتمال حمله این حشره به 300 نوع میوه، و شعاع پرواز 20 کیلومتری آن، احتمال ریزش یک میلیون و 250 هزار میوه وجود دارد که نتیجتا در صورت عدم کنترل منجر به خسارتی بالغ بر 65 میلیارد تومان خواهد شد.
نهاد های دولتی و خصوصی در تلاشند تا بتوانند با تامین بودجه کافی برای تهیه تله ها یا مواد شیمیایی موردنیاز، این تلفات رو کنترل کنند. هرچند که باغداران درصدد اقداماتی برای کنترل و پیشگیری این حشره موذی هستند. اقداماتی از قبیل: مدفون کردن میوه های آلوده و یا شکستن شاخه هایی که محل تخم گذاری حشره بودند. هر چند که از آنجایی که احتمال وجود و تکثیر این حشره تا 5 سال وجود دارد، باید به دنبال یک راه حل قطعی، کم هزینه و بی خطر برای گیاه بود.

مگس مدیترانه ای مرکبات در مازندران:

استان مازندران نیز همانند استان همسایه، در سالهای اخیر از حمله مگس های مدیترانه ای متضرر گردید. هرچند باغداران با روش های کنترلی استفاده از تله ها، طعمه پاشی و سایر روش های مبارزه با این آفت، تا حدی موفق به مهار و کاهش مگس مدیترانه ای شدند. از جمله میوه های میزبان در این منطقه، شلیل، هلو، ازگیل، خرمالو، گلابی و سیب است و لذا مدیریت کنترل آفات برای این محصولات لازم الاجراست.

روش های کنترل و پیشگیری مگس مدیترانه ای

در صورت تشخیص بیماری مزمن، می توانیم شیوع بیماری را اعلام کرده و اقدامات کنترل را انجام دهیم، از جمله:

•  جلوگیری از حرکت میوه از منطقه
• حذف میوه از گیاهان
•  از بین بردن درختان میوه وحشی

جلوگیری از حمله مگس مدیترانه ای:

اقدامات قرنطینه مانند بازرسی و درمان میوه ها و سبزیجات به جلوگیری از ورود حشره به باغات کمک می کند.

روش های از بین بردن مگس مدیترانه ای:

راهکارهای متفاوتی برای دفع و نقابله با مگس مدیترانه ای وجود دارد. چند مورد از مهم ترین و رایج ترین اقدامات کنترلی، به شرح زیر است:

1)  کنترل نظارتی 

در بسیاری از کشورها از روش های نظارتی متعددی شامل بخور، عملیات حرارتی درمان سرد، غوطه ور شدن حشره کش یا تابش باشد. در هنگام انتقال به عنوان مثال پس از 10، 11، 12، 14و یا 15 روز باید میوه هارا به ترتیب در دمای 0، 0.6، 1.1، 1.7 یا 2.2 درجه سانتی گراد قرار داد.همچنین برای انواع خاصی از میوه ها، فرایند انتقال با حرارت بخار به عنوان مثال 44 درجه سانتی گراد به مدت 8 ساعت، انجام می شود. روش تابش، در اکثر کشورها پذیرفته نیست و بسیاری از آنها بخور متیل بروماید را ممنوع کردند. عملیات حرارتی باعث کاهش ماندگاری بیشتر میوه ها می شود. بنابراین، موثرترین روش کنترل نظارتی، محدود کردن واردات یک میوه معین به مناطقی عاری از حمله مگس میوه است.

2)  کنترل زراعی و روشهای بهداشتی 

به طور کلی، یکی از موثرثرترین تکنیک های کنترل در برابر مگس میوه این است که میوه ها را در روزنامه، کیسه کاغذی یا در مورد میوه های بلند یا نازک، پوشش پلی اتیلن بپیچیم. این یک مانع فیزیکی ساده برای تخمک گذاری است که باید قبل از مرحله حمله به میوه اعمال شود. هنگام تشخیص، جمع آوری تمام میوه های میزبان افتاده و آلوده و از بین بردن آنها، بسیار مهم است.

3)  کنترل شیمیایی

اگرچه بعضی اوقات از کاورهای اسپری کل محصولات استفاده می شود، اما استفاده از اسپری های تله ای هم مقرون به صرفه است و هم از نظر زیست محیطی قابل قبول تر است. اسپری تله ای، شامل یک حشره کش مناسب (به عنوان مثال مالاتیون) است که با طعمه پروتئینی مخلوط است. هر دو جنس نر و ماده مگس میوه، جذب منابع پروتئینی ناشی از آمونیاک می شوند. بنابراین، حشره کش ها را می توان فقط در چند نقطه از باغ استفاده کرد و مگس ها نیز جذب این نقاط می شوند. پروتئینی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، پروتئین هیدرولیزی است.

---

«مقالات مرتبط»

♣ انواع سموم و کود کشاورزی

♣ انواع سم قارچ کش مناسب برای کشاورزی

---

4) تکنیک عقیم سازی حشره

تکنیک عقیم سازی حشره، مستلزم رهاسازی میلیون ها مگس عقیم در جمعیت وحشی است به طوری که احتمال قوی جفت گیری ماده های وحشی با نرهای عقیم وجود دارد. این روش بستگی به توانایی جمع آوری میلیون ها مگس عقیم و بررسی روش های مورد نیاز دارد. شیمی درمانی نر و ماده های وحشی با لوفنورون، تنظیم کننده رشد حشرات نویدبخش سرکوب مگس مدیترانه ای است. ماده هایی که از لوفنورون تغذیه می کنند یا با نرهای تغذیه شده با لوفنورون، می توانند از تخم گذاری تخمک جلوگیری کنند.

5) به دام انداختن فِرمون (نوع نر حشره)

برای نابودی نرها، از جذب نرها به طعمه های شیمیایی استفاده می کند. به دام انداختن انبوه ماده ها و نرها با استفاده از تله های طعمه دار با فاصله زیاد در منطقه مدیترانه به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

6)  کنترل بیولوژیکی

مبارزه بیولوژیک با مگس مدیترانه ای همواره مورد توجه دوستداران محیط زیست بوده است. کنترل بیولوژیکی در برابر مگس مدیترانه ای مورد آزمایش قرار گرفت. مگس مدیترانه ای، مستعد ابتلا به طیف وسیعی از قارچ های حشره ای و نماتدها است. معمولاً مرگ و میر لاروها و بزرگسالان، بیشتر از شفیره ها است. کاربردهای فرمولاسیون تجاری که شامل این عوامل بیماری زا یا انگل ها هستند در حال توسعه هستند و ممکن است در آینده، بتوانند تا حدی در کنترل این حشره مفید واقع شوند.

و اما، بهترین راه مقابله با مگس مدیترانه ای چیست؟

مگس مدیترانه ای میوه، قابلیت پراکندگی بالایی در طیف گسترده ای از زیستگاه های طبیعی با تنوع دمایی متفاوت دارد. مگس مدیترانه ای، تأثیرات اقتصادی بالایی بر تولید، هزینه های کنترل و دسترسی به بازار دارد. کشور ایران هم از گزند این حشره مصون نمانده است و خساراتی در محصولات مختلف باغی وارد می شود. فقط مگس مدیترانه ای مرکبات، به تنهایی قادر است تلفات بسیار بالایی در شهرهای محل کشت مرکبات مانند خطه شمالی کشور، فارس، خوزستان، کرمان و ..به وجود آورد. مدت هاست که تلاش های فزاینده ای در راستای مقابله و کنترل این حشره در حال انجام است. اما اکثر این روش ها یا ناکارآمد است و یا با استفاده از مواد شیمیایی مضر و پرهزینه انجام پذیر است.

کلام آخر:

شرکت صنایع آرال شیمی با معرفی یک ماده صد در صد ارگانیک و دوستدار محیط زیست، دریچه ای نو به سوی مقابله با مگس مدیترانه ای گشود. این روش، جزو روش های مبارزه بیولوژیک با مگس مدیترانه ای، محسوب می شود. محصول پیشنهادی صنایع آرال شیمی، محلول پروکسی آنتی باگ است. این محصول، با شعار “دشمن مگس مدیترانه ای” نه تنها در باغات مرکبات، بلکه در باغات سایر محصولات (میوه های هسته دار) و یا حتی زمین های شالی و زراعی با کلیه حشرات موذی و مخرب مبارزه می کند. در کنار این موارد، می توانید از سایر محصولات این واحد تولیدی از جمله اگروسیب و پراکسیدین کشاورزی، جهت آفت کشی، قارچ کشی و حذف بیماری های رایج مرکبات از قبیل کپک سبز مرکبات، شانکر مرکبات، حذف لکه قهوه ای و لکه موجی مرکبات و سایر بیماری های گیاهان و درختان استفاده کنید.

⇐ بروزرسانی در مهر 1403

.