لزوم تصفیه فاضلاب صنایع نساجی

پساب کارخانجات صنایع نساجی یکی از مهمترین مشکلات آلودگی محیط زیست در جهان به حساب می آیند. این کارخانجات عامل خروج پسابهای رنگی مضر برای محیط زیست هستند. فاضلاب نساجی حاوی رنگ هایی است که با انواع مختلفی از آلاینده ها مخلوط می شوند. از این رو حذف رنگ از فاضلاب نساجی بسیار اهمیت دارد. طبق مقررات زیست محیطی، معمولاً کارخانه های نساجی ملزم به تصفیه فاضلاب صنایع نساجی قبل از تخلیه در فاضلاب شهری هستند. در این مقاله به بیان راهکارهایی جهت رنگ زدایی فاضلاب نساجی می پردازیم.

نحوه تولید فاضلاب در کارخانجات نساجی و رنگرزی

فاضلاب کارخانه نساجی، یکی از آلوده‌ترین پساب‌های صنعتی را تولید می کنند. یکی از مشکلات مرتبط با کارخانجات نساجی، پساب مضر کارخانجات به ویژه رنگها هست که تصفیه آن ها دشوار است. ویژگی‌هایی که فاضلاب نساجی را خطرناک و برای محیط‌زیست مضر می‌کند، به جنس الیاف و رنگ آن ها باز می گردد. طبقه بندی صنایع نساجی بستگی به نوع پارچه هایی که آن ها تولید می کنند، متفاوت است.

الف) مواد سلولزی حاصل از گیاهان (به عنوان مثال پنبه، ریون و پارچه)

ب) پارچه های پروتئینی، که از حیوانات مانند (پشم ، ابریشم و مویر)

ج) الیاف مصنوعی تولیدی به صورت مصنوعی (نایلون ، پلی استر و اکریلیک).

تولید فیبر در کارخانه های نساجی شامل فرایند های خشک و مرطوب است. فرآیند مرطوب از مقدار قابل توجهی آب قابل شرب استفاده و پساب بسیار آلوده را به محیط زیست رها می کند.

بیشتر بدانید:

♣ تصفیه فاضلاب نساجی و کاغذ سازی

♣ کاربرد پراکسیدین در شستشوی رزین های صنعتی

♣ حذف فلزات سنگین از آب و فاضلاب

♣ تصفیه فاضلاب صنایع و کارخانجات چالش ها و راهکارها

ترکیبات موجود در پساب کارخانجات نساجی

پساب کارخانجات نساجی ترکیبی از رنگ ها، فلزات و سایر آلاینده ها است که در زیر به تفکیک به آن ها می پردازیم:

الف) آلودگی رنگ ها:

رنگ از مهمترين عوامل آلوده كننده فاضلاب صنايع نساجي است و می توان آن ها را به رنگهای طبیعی و مصنوعی تقسیم کرد. فاضلاب کارخانجات نساجی رنگ های مصنوعی به راحتی و در رنگهای مختلف تولید می شوند. به دلیل چسبندگی بیشتر از رنگهای طبیعی مورد استفاده قرار گیرند. رنگ های مصنوعی با توجه به ساختار شیمیایی خود در گروه های مختلفی قرار می گیرند. به عنوان مثال آزو، آنتراكینون، گوگرد، فتالوسیانین و تری تری مكتان که با توجه به نحوه كاربرد آن ها تقسیم می شوند.

ب) آلودگی فلزها:

این آلودگی ها در پساب نساجی، به دلیل وجود رنگ ها و مواد افزودنی (مانند: سود سوز آور، کربنات سدیم و نمک) در مراحل تولید پارچه رخ می دهد. فلزات اصلی عامل ایجاد چالش های زیست محیطی کروم، روی، آهن، جیوه و سرب هستند. با این حال، گزارشات نشان می دهد که فلزات اصلی موجود در کروموفورهای رنگی در پساب نساجی عبارتند از؛ کبالت، مس، کروم.

فرآیند ها و روش های تصفیه فاضلاب صنایع نساجی و رنگرزی

فاضلاب نساجی ایجاد شده از رنگرزی پنبه با رنگ‌های راکتیو به دلیل BOD/COD بالا، رنگ‌آمیزی و بار نمک به شدت آلودگی ایجاد می کند. تعداد کمی از فناوری ها معمولاً برای تصفیه فاضلاب صنایع نساجی بسیار کارآمد هستند. شیوه های حذف رنگ از پساب فاضلاب نساجی به چندین دسته مختلف طبقه بندی می شوند. سه روش متداول رنگ زدایی فاضلاب نساجی به شرح زیر است:

الف) روش های شیمیایی رنگ زدایی فاضلاب نساجی: فن‌آوری‌های تصفیه شیمیایی معمولاً برای حذف آلاینده‌های سمی مانند رنگ، فلزات سمی و بو از فاضلاب پساب صنعت به کار می روند. تکنیک های تصفیه شیمیایی حذف رنگ از فاضلاب نساجي را می توان به فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته و اکسیداسیون شیمیایی طبقه بندی کرد.

ب) انواع روش های فیزیکی رنگ زدایی فاضلاب صنایع نساجی: متدهای فیزیکوشیمیایی مختلفی از جمله انعقاد، جذب، فیلتراسیون و تبادل یونی توسعه یافتند.

ج) روش تصفیه بیولوژیکی فاضلاب: شامل دو روش فرآیند اکسیداسیون و فرآیند تصفیه بیولوژیکی بی هوازی است.

مراحل تصفیه پساب نساجی

بهره برداری و نگهداری کارخانه با یک روش کارآمد تصفیه فاضلاب آسان تر است. تصفیه فاضلاب نساجی شامل مراحل زیر است:

خروج ذرات کوچک از آب فرآیند
حذف روغن
توزیع یکنواخت ذرات از طریق همگن سازی
تغییر pH فاضلاب از طریق خنثی سازی
درمان شیمیایی-فیزیکی (یکی از روش‌های تصفیه پساب رنگرزی و نساجی)
خالص سازی
حذف رنگ ها از طریق جوهر زدایی

روش های کارآمد و تجهیزات بادوام می تواند زمان و منابع مورد نیاز برای تکمیل مراحل بالا و تصفیه فاضلاب در یک کارخانه نساجی را کاهش دهد.

مزایا و اهمیت حذف مواد رنگ‌ زا در تصفیه پساب صنعتی چیست؟

فرآیند رنگ آمیزی یک گام مهم در تولید نساجی است. در این مرحله، رنگ به الیاف اضافه و ممکن است از مواد شیمیایی مختلفی برای بهبود روند جذب بین رنگ و الیاف استفاده شود. هنگام آماده سازی محصول نهایی، برخی از این رنگ ها و مواد شیمیایی، به قسمتی از پساب صنعت نساجی تبدیل می شوند. این رنگ ها و مواد شیمیایی علاوه بر ظاهر غیرقابل قبول و اثر سمی پس از تجزیه آنها ممکن است، خاک، رسوبات و آب های اطراف را آلوده سازد و به یک چالش مهم جهانی آلودگی محیط زیست تبدیل گردد. از این رو حذف رنگ از فاضلاب نساجي بسیار حائز اهمیت است.

کاربردهای تصفیه پساب رنگرزی و نساجی

صنعت نساجی برای تولید فیبر از مقادیر زیادی آب آشامیدنی استفاده می کند. در نتیجه مقدار زیادی فاضلاب را آزاد می کند.

تخمین زده می شود تقریباً ۲۰۰ لیتر آب در تولید ۱ کیلوگرم مواد نساجی مصرف می شود.
این مقدار آب هنگام استفاده از مواد شیمیایی روی پارچه ها و در طی فرایند شستشوی محصولات نهایی و آبیاری مزارع مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین، تصفیه و بازیافت پساب نساجی توصیه می گردد.
می توان با استفاده از یک راکتور ماوراء بنفش با اکسید هیدروژن برای پساب حاصل از مخزن برابر سازی نزدیک به صنعت نساجی پنبه، پساب نساجی را تصفیه کرد. این سیستم برای تخریب کامل رنگ های Levafix و Remazol موفقیت آمیز بود.
روش اکسیداسیون الکتروشیمیایی را با استفاده از یک آند تیتانیوم، تانتالوم-پلاتین-ایریدیم برای تصفیه فاضلاب نساجی تهیه شده توسط شرکت Epilekto می توان انجام داد. در این مورد، پساب حاصل از مخزن، حاوی رنگ ها، هیدروکسید سدیم، سولفات سدیم و کربنات سدیم و همچنین مواد شوینده و مواد نرم کننده است.
عملکرد تصفیه تحت تأثیر جریان اعمالی، pH، نوع و غلظت الکترولیت و بستر آب است. نتایج حاکی از کارآیی خوبی در مورد تخریب رنگ کروموفور با سطح معدنی متوسط است.

کلام آخر:

تصفیه فاضلاب نساجی و رنگرزی برای محافظت از اکوسیستم، امکان بازیافت و استفاده مجدد پساب کارخانه تصفیه شده برای اهداف آبیاری یا در فرآیندهای کارخانجات ضروری است. کلر و ازن مواد گندزدایی هستند که در تصفیه فاضلاب صنایع نساجی به کار می روند. اما باکتری های مختلف به مرور زمان به کلر و ازن، مقاوم می شوند. از طرف دیگر ازن محلول در فاضلاب نیست، درنتیجه سطح تماس کمی ایجاد می کند. کلر نیز علاوه بر مقاومت باکتریایی، رسوب ایجاد می کند. اگوسیب آرال شیمی، سازگاربا محیط زیست بوده، مقاومت باکتریایی ندارد، معضلات زیست محیطی را به حداقل می رساند و می تواند جایگزین مطمئن و به صرفه ای برای کلر و ازن باشد. همچنین اگوسیب توانایی بالایی در حذف رنگ از فاضلاب نساجی دارد. این محصول علاوه بر از بین بردن آلودگی های میکروبی موجود در فاضلاب، باعث کاهش BOD، کدورت و رنگ زدایی فاضلاب نساجی نیز می شود.

⇐ نسخه بروزرسانی شده در خرداد ۱۴۰۲